Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Donald Romaric YEHOUENOU TESSI
Danışman: Aysel Çağlan Günal
Özet:
Bu çalışma, tatlı su midyelerinin dünyanın kullanım alanı fazla olan pestisitlerden Lambdasihalothrin (LCH) ve Asetamiprid'in (ACE) aktif maddelerine maruz kalmasının toksik etkilerinin değerlendirilmesi yoluyla su kirliliği alanındaki eko-toksikolojik çalışmalara bir katkıdır. Bu çalışmada kullanılan deneysel yaklaşım, Unio terminalis, Bourguignat (1852) tatlı su midyelerinin, farklı süre ve konsantrasyonlarda Lambda-sihalotrin ve Asetamiprid'e maruz kalması ile laboratuvarda yürütülen in vivo biyodeneylerdir. Nihai sonuç olarak, test edilen kimyasalların 96 saatlik LC50 değerleri asetamiprid için 33,52 mg/L (21,6846 – 50,1039) ve lambda-sihalotrin için ise 1,1 mg/L (0,7648 – 2,9747) olarak saptanmıştır. Midyelerin iki pestisitin farklı konsantrasyonlarına kronik olarak maruz kalmasından sonra, her iki pestisitin de Unio terminalis hemolemfinin Toplam Hemosit Sayımı (THC), Toplam Oksidatif Durum (TOS) ve Toplam Antioksidan Durum (TAS) değerleri üzerinde etkileri olduğu belirlenmiştir. LCH, oksidatif stres biyobelirteçlerinde etkiler yapmıştır. Nitekim solungaçlarda Süperoksit dismutaz (SOD) ve Katalazın (CAT) enzimatik aktivitelerinde azalma gözlemlenirken, hem solungaçlarda hem de sindirim bezlerinde Glutatyon Peroksidaz (GPx) aktivitesinde artış kaydedilmiştir. SOD ve GPx enzimlerinin, solungaçlarda ve sindirim bezlerinde aktivitelerinde artış ile ACE'ye maruz kaldıktan sonra Unio terminalis organizmalarının antioksidan savunmasına aktif katılımını gözlemlenmiştir. Bununla birlikte, tüm maruz kalma süreleri boyunca CAT aktivitesinde hiçbir değişiklik gözlenmemiştir. Her iki pestisitin de subletal konsantrasyonları süre ve maruziyet miktarına bağlı olarak solungaç ve sindirim bezi dokularında kontrol gruplarına kıyasla histopatolojik bulgulara neden olmuştur.
| Anahtar Kelimeler : Pestisitler, Asetamiprid, Lambda-sihalotrin, toksisite, suda yaşayan omurgazsızlar tatlı su midyeleri Unio terminalis, |
| kronik maruz kalma, oksidatif biyobelirteçler. |