Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BÜŞRA ATABİLEN
Danışman: Gamze Akbulut
Özet:
Bu çalışma, farklı beden kütle indeksi (BKİ)’nde olan kolorektal kanserli bireylerde diyet
antioksidan kapasitesi ile hastalık patogenezinde rol oynayan leptin, adiponektin, inflamatuvar
durum, nükleer faktör-kappa B (NF-kB) sinyal yolağı, oksidatif stres ve lipit peroksidasyonu
arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Çalışma Ankara Numune Eğitim ve
Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Polikliniğine başvuran, araştırma kriterlerini sağlayan, yaşları
39-65 yıl arasında değişen kolorektal kanser tanılı 40 erkek birey ve aynı sayıda sağlıklı erkek
birey içeren kontrol grubu ile yürütülmüştür. Vaka ve kontrol grubundaki bireyler BKİ’ne göre
normal (BKİ 20-24,9 kg/m2) veya fazla kilolu/obez (BKİ ≥25 kg/m2) olarak alt gruplara ayrılmıştır.
Çalışma için gerekli veriler kolorektal kanserli hastalar ve sağlıklı kontrol grubuna yüz yüze
görüşme tekniği ile uygulanan anket formu ile toplanmıştır. Anket formu genel bilgiler, sağlık
bilgileri, beslenme alışkanlıklarına ilişkin sorular, antropometrik ölçümler, biyokimyasal bulgular,
Uluslararası Fiziksel Aktivite Formu (IPAQ-kısa), antioksidan besin tüketim sıklığı formu ve 3
günlük besin tüketim kaydına ilişkin verilerden oluşmaktadır. Çalışılan biyokimyasal parametreler
serum adiponektin, leptin, nükleer faktör kappa B (NF-kB), malondialdehit (MDA), 4-
hidroksinoneal (4-HNE), süperoksid dismutaz (SOD), katalaz (CAT), glutatyon (GSH), total
oksidan durum (TOS), total antioksidan durum (TAS), 8-hidroksi-2’-deoksiguanosin (8-OH-dG),
interlökin-17 (IL-17), interlökin-22 (IL-22) ve interlökin-23 (IL-23)‘dür. Çalışma sonunda BKİ’ne
göre normal olarak sınıflandırılmış vaka grubunda, kontrol grubuna göre adiponektin seviyesi
anlamlı olarak daha düşük (p<0,05); leptin, total oksidan durum ve IL-17 seviyesi anlamlı olarak
daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Beden kütle indeksi ≥25 kg/m2 olan vaka grubundaki
bireylerde ise kontrol grubundaki bireylere göre total antioksidan seviyesi anlamlı olarak daha
düşük (p<0,05); leptin, 4-HNE, total oksidan durum, IL-23 ve 8-OHdG seviyesi anlamlı olarak
daha yüksek bulunmuştur (p<0,05). Ayrıca kontrol grubunda vaka grubuna göre besin tüketim
sıklığından veya besin tüketim kaydından elde edilen diyet toplam antioksidan kapasitesi daha
yüksek olmakla birlikte iki grup arasındaki fark istatistiksel açıdan anlamlı bulunmamıştır
(p>0,05). Sonuç olarak kolorektal kanser oluşumunda adiponektin, leptin gibi adipokinler,
inflamatuvar durum, oksidatif stres, lipit peroksidasyonu, DNA hasarı ve antioksidan kapasitede
azalma önemli rol oynamaktadır. Ayrıca obezite bu faktörlerle olan ilişkisine bağlı olarak hastalık
oluşumunda belirleyici rol üstlenmektedir.
Anahtar Kelimeler : Kolorektal kanser, diyet antioksidan kapasitesi, adipokinler, inflamasyon,
oksidatif stres