Okuma yazma problemi olan çocuklarda gazi okuma yazma eğitim programının etkililiğinin işitsel işlemleme açısından incelenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: IŞIK SİBEL KÜÇÜKÜNAL

Danışman: AYŞE DİLEK ÖĞRETİR ÖZÇELİK

Özet:

Okuma yazma öğretiminin sağlanabilmesi için çocuğun konuşma sesleri gelişimini tamamlamış yani fonolojik becerileri kazanmış olması gerekir. Konuşma sesleri bir dile ait ses sistemi olup ses sinyallerindeki frekans, şiddet ve süre farklılıklarının algılanmasıyla saptanır. Bu algının gerçekleşmesini sağlayan sistem işitsel işlemleme olarak ifade edilmektedir. Okuma ve yazma fonksiyonu, sağ ve sol hemisferin sesleri işlemlemesi, korpus kallozum yoluyla interhemisferik mesaj alışverişi ve işitsel işlemleme fonksiyonunun da dahil olduğu bir dizi süreci içermektedir. Her iki kulağa gelen işitsel bilgiler, işitilen sırayla korunur. Bilgi işitilen sırada işlenemez ise, işitsel işlemleme güçlüğü oluşur. Tüm sınıf seviyeleri için iletilen ve alınan bilginin çoğu işitsel olduğundan öğrenme için işitsel işlemleme elzemdir. Bu araştırmanın amacı okuma ve yazma problemi olan çocuklarda, işitsel işlemleme güçlüğünün mevcut olup olmadığının değerlendirilmesi ve çocuğun işitsel işleyişinin hangi eğitsel tedavi programları ile düzeltilebileceğinin araştırılmasıdır. Nicel araştırma yapılmış olup, Kontrol 1 (normal gelişim gösteren) grubu 10 çocuk, Kontrol 2 (okuma yazma problemi) grubu 10 çocuk ve Deney (okuma yazma problemi) grubu 10 çocuk olmak üzere toplam 30 çocuk araştırmaya alınmıştır. Araştırmaya alınan çocukların yaş ortalaması 84 aydır. Veri toplama aracı olarak işitsel işlemleme testleri alt test 3 dikotik kelimeler ve alt test 4 dikotik cümleler, konuşma seslerini tanıma testi, yazma becerisi ölçeği ve yanlış analizi envanteri ön test ve son test olarak uygulanmıştır. Ön testlerde okuma yazma problemi görülen Kontrol 2 ve Deney grubunda Kontrol 1’e göre tüm testlerde düşük puan elde edildiği görülmüştür. Okuma yazma problemini gidermede işitsel işlemleme eğitim programı olarak hazırlanan Gazi Okuma Yazma Eğitim Programı (GOYEP) 12 hafta süresince Deney grubuna vi uygulanmıştır. Program bitiminde Kontrol 2 (okuma yazma problemi) ve Deney grubuna ait son test sonuçlarında Deney grubunun okuma yazma becerilerinin anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. Elde edilen bulgular, işitsel işlemleme testleri ile karşılaştırılmıştır. İşitsel işlemleme bozukluğunun, yazılara ait seslerin farkındalığı ve okumayı öğrenme üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Deney grubunun fonemleri GOYEP uygulamasından sonra net olarak tespit etmeleri, bu çocukların eğitim öncesi duydukları veya okudukları kelimeleri oluşturan sesleri, seslerin kelime içindeki sıralarını fark etmekte güçlük yaşadıklarını göstermektedir. Bu bulgu, okuma ve yazma problemlerinin sebebi olarak görülmüştür. Araştırma sonucunda, okuma ve yazma problemi görülen çocukların eğitsel tedavisinde GOYEP yönteminin etkili olabileceği görülmüştür