Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, TIBBİ FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Akbota SKENDEROVA
Danışman: Canan Uluoğlu
Özet:
Melatonin pineal bez dışında gastrointestinal kanalın enterokromafin hücrelerinden de salgılanan
ve gastrointestinal hareketliliğinin düzenlenmesinde rol oynayan bir hormondur. Araştırmanın
amacı, peptik ülser modelinde, elektriksel alan uyarısı (EAU) aracılı nörojenik kasılma yanıtlarında
melatonin (MLT) ve nitrik oksidin (NO) rolünün araştırılmasıdır. Deney grupları (1)Kontrol,
(2)Ülser (%60 etanol, 5ml/kg oral gavaj), (3)in-vivo Melatonin (sakrifiye edilmeden 30 dakika
önce 15mg/kg, i.p), (4)Melatonin+Ülser (ülser geliştirilmeden 30 dakika önce 15mg/kg, i.p
melatonin) olarak oluşturulmuştur. Sıçan mide fundus şeritlerinde guanetidin ve indometazin
varlığında, EAU (40V,8Hz) aracılı kasılma yanıtları üzerinde L-NAME (NOS inhibitörü), DEANO
(NO Donörü) ve ayrıca in-vitro melatoninin etkisi araştırılmıştır. Ekzojen kolinerjik yanıtların
değerlendirilmesi amacıyla tüm deney gruplarında karbakol yanıtları kaydedilmiştir. Ülserli alan
milimetrik olarak ölçülmüştür. Veriler ortalama standart hata olarak hesaplanmıştır. İstatistiklerde
Kruskal-Wallis, Friedman, Mann Whitney U, Wilcoxon testleri kullanılmıştır (p<0.05 anlamlı).
Ülser grubunda skor 11.52 1.15 mm, melatonin+ülser grubunda 6.12 0.54 mm olup, istatistiksel
olarak anlamlı fark bulunmaktadır. EAU aracılı kasılma yanıtları, ülser grubunda anlamlı olarak
azalmış olup, KCl yanıtlarında fark bulunmamaktadır. Melatonin+ülser grubunda bu yanıtlarda
düzelme olmamıştır. L-NAME, tüm gruplarda EAU kasılma yanıtlarını arttırmış ve gruplar
arasında anlamlı fark bulunmamıştır. DEA-NO ve in-vitro melatonin konsantrasyon bağımlı
olarak, EAU kasılma yanıtlarını kontrol ve ülser gruplarında azaltmıştır. DEA-NO’nın EAU
yanıtları üzerindeki azaltıcı etkisinin kontrol grubunda, ülser grubuna göre daha fazla olduğu
saptanmıştır. L-NAME varlığında EAU aracılı kasılma yanıtları üzerine konsantrasyon bağımlı
melatonin yanıtları değerlendirildiğinde hem kontrol hem de ülser gruplarında EAU kasılma
yanıtlarının azaldığı, ancak iki grup arasında istatistiksel olarak fark olmadığı bulunmuştur.
Karbakol kasılma yanıtları ülser grubunda istatistiksel olarak anlamlı şekilde azalmıştır, in-vivo
melatonin uygulanmış gruplarda bu azalma normale dönme eğilimindedir. Melatonin ülser
oluşumunu azaltmaktadır. Ülser, fundus düz kasında EAU’nın oluşturduğu nörojenik kasılma
yanıtlarını bozmakta ve in-vivo melatonin uygulanması düzelme sağlamamaktadır. Ülserli dokuda
NO donörünün etkisinin ve karbakol yanıtlarının azalması oluşan patolojinin postsinaptik
mekanizmalarla olabileceğini düşündürmektedir.
Anahtar Kelimeler : Peptik ülser, melatonin, elektriksel alan uyarısı, nitrik oksid