Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Emel Çelepçıkay İslam
Danışman: Meryem Selvi
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Bu çalışmanın amacı, dokuzuncu sınıf öğrencilerinin bitkilere yönelik tutumunu etkileyen
bununla ilgili olan değişkenleri ve yakın çevrelerinde görebilecekleri bitkileri tanıma
düzeylerini belirlemektir. Araştırmada; ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. 2015-2016
eğitim-öğretim yılında yürütülen çalışmanın örneklemini tabakalı-amaçsal örnekleme
yoluyla belirlenen; Keçiören ilçesinde bir lisede 301, Çankaya ilçesinde bir lisede 185 ve
Sincan ilçesinde bir lisede 287 olmak üzere toplam 773 dokuzuncu sınıf öğrencisi
oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak “Bitki tanıma testi” ve “Bitkilere yönelik tutum
ölçeği” kullanılmıştır. Bitki tutum ölçeğinde 28 madde bulunmakta olup ilgi, önem, şehir
ağaçları ve kullanım olmak üzere dört faktörden oluşmaktadır. Bitki tanıma testinde
Ankara’da bulunan ve öğrencilerin yakın çevrelerinde görebilecekleri bitkilerden 22 tanesi
belirlenerek, öğrencilerin bitkileri tanıma düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Farklı
değişkenlerin ne kadarının bitkilere yönelik tutumu yordadığı çoklu regresyon analizi ile
analiz edilmiştir. Bu çalışmada ayrıca değişkenler arasındaki korelasyonun yapısı hakkında
bir fikir edinmek için tüm değişkenler arasındaki Pearson korelasyonları hesaplanmıştır.
Öğrencilerin bitkileri tanıma düzeylerini ortaya koymak amacıyla bitki tanıma testinden elde
edilen veriler için betimsel analiz yapılmıştır. Araştırmanın sonuçları yordayıcı
değişkenlerin ve bitkilere yönelik tutumun doğrusal kombinasyonlarının, bitkilere yönelik
tutumdaki toplam varyansın % 14’ünü anlamlı bir düzeyde açıkladığını göstermektedir.
Değişkenlerden sadece cinsiyet, yeşil alanda vakit geçirme, evde ya da açık alanda bitki
yetiştirme, çiçek, meyve, sebze toplama, bitki tanıma durumu bitkilere yönelik tutumdaki
varyansın yordanmasında anlamlı bir katkıya sahip olduğu, bitkileri tanıma durumunun
bitkilere yönelik tutumun nispeten daha önemli bir yordayıcısı olduğu belirlenmiştir. Bitki
tanıma testinin sonuçları öğrencilerin en fazla doğru cevapladığı bitkinin gül olduğunu,
ancak tüm öğrencilerin doğru bildiği bir bitkinin olmadığını ortaya koymuştur. Öğrencilerin yakın çevrelerinde karşılaştıkları hanımeli, çam, atkestanesi gibi bitkileri tanıyamadıkları
belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin bazı bitkileri kendi isimleri ile değil halk arasında
kullanılan farklı isimler ile adlandırdığı görülmüştür. Bunların en yaygını karahindiba
bitkisinin şeytan tüyü olarak, hanımeli bitkisinin bal çiçeği olarak bilinmesidir. Pıtrak bitkisi
hiçbir öğrenci tarafından doğru bilinememiştir. Sonuçlar öğrencilerin çevrelerindeki bitkileri
çoğunlukla tanımadıklarını göstermiştir. Çalışmada bitkiler konusunda farkındalığın
artırılmasının bitkilere yönelik tutumu etkilediği sonucundan hareketle deneyimleyerek
öğrenmenin sağlanması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler : Bitkilere Yönelik Tutum, Bitki Tanıma, Ortaöğretim, Bitki Körlüğü