Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nilüfer GÜLŞEN KOCA
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Feriha Yıldırım Ekim
Eş Danışman: Meltem Yılmaz
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Ağır metal kirliliği, hızlı sanayileşmenin bir sonucu olarak, sucul ortamları etkileyen en önemli problemlerden biri haline gelmiştir. Ağır metaller arasında kurşunun yüksek toksisiteye sahip olduğu bilinmektedir. Kurşun II asetat sudaki çözünürlüğü yüksek olan bir kurşun bileşiğidir. Midyeler, uzun yaşam süreleri, bentik organizmalar olmaları, filtreleme ile beslenmeleri nedeniyle kimyasallara çok fazla maruz kalan sucul organizmalardır. Bu nedenle biyoindikatör tür olarak çevresel izleme çalışmalarında önemlidirler. Bu çalışmada kurşun II asetatın tatlı su midyesi Unio delicatus Lea 1863 üzerine olan etkileri araştırılmıştır. Kurşun II asetatın etkisinin belirlenmesi için, öncelikle ortalama öldürücü konsantrasyon (LC50) değeri tespit edilmiştir. Bu amaçla, tatlı su midyeleri (Unio delicatus Lea 1863) farklı konsantrasyonlarda kurşun II asetat bileşiğine maruz bırakılmıştır. Tatlı su midyelerinde kurşun II asetat için 72 saatlik LC50 değeri Finney’in probit analiz yöntemine göre 259,8701 mg/L (% 95 güven aralığında 97,4482 1651,0114) olarak hesaplanmıştır. 1-100 mg/L konsantrasyon aralığında kurşun II asetata maruz kalan tatlı su midyelerinin kabuklarında ve yumuşak dokularında, kurşun birikimi, ICP-OES analizleri ile araştırılmıştır ve sırasıyla 2,0-69,0 µg/g ve 5,7-39,8 µg/g düzeylerinde kurşun birikimi tespit edilmiştir. Kurşun II asetatın tatlı su midyeleri üzerindeki immünolojik etkilerini incelemek amacıyla, toplam hemosit sayıları araştırılmıştır. Tatlı su midyeleri, farklı subletal konsantrasyonlarda (1-100 mg/L) kurşun II asetat çözeltisine maruz bırakılmıştır. Maruziyetin 14. gününde midyelerden hemolenf sıvısı alınmıştır. Alınan örneklerin toplam hemosit sayımı Thoma lamı kullanılarak ışık mikroskobu altında yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, kurşun II asetat çözeltisine maruz bırakılan tatlı su midyelerinin, konsantrasyona bağlı olarak hemosit sayılarında değişim gözlenmiştir. Toplam hemosit değerleri, kontrol grubuna göre, 1 mg/L konsantrasyon haricindeki diğer tüm 2-100 mg/L arasındaki konsantrasyonlar için elde edilen fark istatistiki açıdan anlamlı bulunmuştur. Toplam hemosit sayıları kontrol grubuna ve 1 mg/L’lik konsantrasyonuna kıyasla anlamlı düzeyde azalma göstermiştir (p < 0,05). Sonuç olarak, kurşun II asetatın tatlı su midyelerinin immünolojik parametrelerinden olan toplam hemosit sayısını etkilediği saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler : Kurşun II asetat, Unio delicatus, hemosit, ağır metal, birikim