Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Dilek İBOŞ
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Lale Balas
Eş Danışman: Pelin Yıldırım
Özet:
Kıyı lagünleri, çoğunlukla kıyı çizgisine paralel olarak yer alan, bir veya daha fazla girişle açık deniz sularına bağlanan geçiş su kütleleridir. Lagünlerde, hidrografik özellikler genellikle dökülen nehirlerin tatlı su debisine, rüzgarın hızına, su seviyesi, sıcaklık, tuzluluk, yağış ve buharlaşma değişimlerine bağlıdır. İklim tahminlerinde önemli belirsizliklere yol açan iklim değişimleri, yağışlar ve tatlı su beslemelerinin azalmasına, tuz dengesinin ve suyun çevrim süresinin değişmesine neden olmakta olup lagünlerin ekolojik yapısı ve fonksiyonlarında zorluklar yaratmaktadır. Bu çalışmada iklim değişikliğinin Doğu Akdeniz'deki lagün su kütleleri üzerindeki etkisi sayısal olarak araştırılmıştır. Yumurtalık, Akyatan ve Beymelek lagünlerinde uzun dönem rüzgar ve dalga iklimleri, sıcaklık değişimleri, su seviyesi değişimleri incelenmiştir. Kullanılan veriler Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmin Merkezi’nin (AOVHTM), son yirmi yıldaki (2000-2020) Operasyonel Arşivi 0,1 derece aralıklı Akdeniz veri tabanından alınmıştır. Üç boyutlu hidrodinamik, taşınım ve su kalitesi modeli HYDROTAM-3D ve veri tabanı, rüzgar ve dalga verilerinin uzun dönem istatistiksel analizi ve iklim çalışmalarında kullanılmıştır. İncelenen her üç lagün için rüzgar enerjisi, rüzgar kabarmaları ve belirgin dalga yüksekliği değişimleri modellenmiştir. Bu çalışma sayısal olarak son yirmi yılda kıyı lagünlerinde bir sıcaklık artışı ve deniz seviyesinde yükselme eğilimi olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelimeler : Dalga, geçiş suyu, HYDROTAM-3D, iklim değişimi, kabarma,
kıyı suyu, rüzgar, sıcaklık, su seviyesi