Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SANİYE NUR ERGAN
Danışman: Neşe Işık Tertemiz
Özet:
Matematiksel yazma, öğrencilerin öğretmenleriyle veya birbirleriyle olan yazılı iletişim türlerini kapsayan, matematik etkinliğinde iletişim kurmak için kullanılan dilsel araçlar kümesidir. Bu araştırmada ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin matematiksel yazma türleri olan keşfedici, açıklayıcı, ikna edici ve yaratıcı yazma becerilerinin incelenmesi ve bu beceriyi şekillendiren sınıf içi etmenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda bir nitel araştırma deseni olan durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ordu il merkezinde 2021-2022 eğitim öğretim yılında dördüncü sınıfa devam etmekte olan öğrencilerden tipik durum örnekleme yöntemiyle belirlenen 503 dördüncü sınıf öğrencisi ve bu öğrencilerin bulunduğu sınıflar arasından aykırı durum örnekleme yöntemiyle belirlenen iki sınıf ve bu sınıfların sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada matematiksel yazma becerileri araştırmacı tarafından geliştirilen yazma görevleri aracılığıyla incelenmiştir. Belirlenen sınıflarda yürütülen yarı yapılandırılmış gözlem sürecinin (20 ders saati süren) ardından sınıf öğretmenleriyle yapılandırılmamış görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizinde nitel bir analiz programı kullanılarak veriler üzerinde içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sürecinde inandırıcılık, aktarılabilirlik ve tutarlılıkla ilgili olarak; katılımcıların sayı ve özellikleri, nasıl seçildikleri, veri toplama araçları ve analiz teknikleri ayrıntılı şekilde açıklanmış, veriler doğrudan alıntılarla desteklenmiş ve veri toplama araçlarının geliştirilmesi ve veri analizinde uzman görüşü alınmıştır. Araştırma sonuçları öğrencilerin keşfedici yazılarında genellikle matematiksel dil bakımından geliştirilmesi gereken noktaların bulunduğunu, strateji değerlendirme bakımından öğrencilerin gelişmiş olduğunu ve çoğunlukla tutarlı görüş bildirildiğini göstermektedir. Öğrencilerin açıklayıcı yazma görevlerinde genellikle matematiksel açıklamalar yapabildikleri ve açıklamalarını matematiksel olarak destekleyebildikleri görülmüş ancak yapılan bu açıklamaların doğruluk bakımından geliştirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin ikna edici yazma görevlerinde genellikle iddia oluşturma, iddiayı açıklama/destekleme bakımından gelişmiş olduğu ancak ikna yolları bakımından zayıf kaldıkları görülmüştür. Öğrencilerin yaratıcı yazma görevlerinde genellikle problem kurma akıcılığı ve problem kurma esnekliği bakımından gelişmiş olduğu ancak orijinallik bakımından geliştirilmesi gereken noktalar olduğu görülmüştür. Öğrencilerin yazma becerileri farklı yazı türleri temelinde incelense de araştırmanın sonucu, matematiksel yazmanın bütüncül olarak geliştiğini, bir yazı türünde gelişmiş özellikler gösteren sınıfın diğer türlerde de gelişmiş özellikler gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Araştırma sonucunda matematiksel yazma becerisiyle bağlantılı olan 6 temaya ulaşılmıştır. Bu temalar; öğretmenin kullandığı sorular/problemler, öğretmenin öğrenciye yaklaşımı, öğretme öğrenme ortamı, öğretmen ve öğrenci aktiviteleri ve sınıfta yazma başlıkları şeklinde ele alınmıştır. Araştırmanın sonuçları öğrencilerin matematiksel düşüncelerini yazılı olarak paylaşma becerilerini destekleyen en önemli bileşenin, öğrencileri çözüm yollarını açıklama ve analiz etmeye yönlendiren ve hataları öğrenme fırsatları olarak gören bir sınıf ortamı olduğu söylenebilir. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlardan hareketle ilerde yapılacak olan araştırmalar için öğrencilerin matematiksel yazma becerilerinin geliştirilmesine ilişkin deneysel çalışmalar yürütülmesi önerilir. Ayrıca öğrencilerin içinde bulunduğu sınıf seviyesinden kaynaklanan değişkenlerin kavranabilmesi için farklı sınıf seviyelerinde matematiksel iletişim/yazma becerilerinin inceleneceği araştırmalar yürütülmesi önerilir.