Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Bayram Ali Sivaz
Danışman: İBRAHİM YILDIRAN
Özet:Avrupa düşünce ve fikir hayatını (pozitivizm, Darwinizm, milliyetçilik) teneffüs etmiş olan İttihatçılar, politik uygulama ve reform hareketlerini bu fikirler etrafında şekillendirerek Osmanlı Devleti ni 20. yüzyıl bunalımından çıkartmak ve modernize etmek istemiştir. Bu bağlamda dönem itibariyle Avrupa da revaçta olan, paramiliter ve sağlıklı nesillerin yetiştirilmesinde, moral değerlerin yükseltilmesinde ve ulus inşa sürecinde kullanılan beden eğitimi ve spor faaliyetleri İttihat ve Terakki Partisinin önemli politik tercih ve reform araçlarından biri olmuştur. İttihat ve Terakki Partisi, beden eğitimi ve spor politikalarında önceliği siyasi politikaların topluma yansıtılmasının bir başka aracı olan kulüp ve dernekçiliğe vermiştir. II. Meşrutiyet in ilanı ile başlayan özgürlükçü ortam beraberinde bir takım sosyal gereksinimleri doğurmuş sosyalleşme, eşit hak ve özgürlükler bağlamında Cemiyetler Kanunu, at yarışları ve idman bayramları sosyal politikaların sonucu olarak uygulamaya sokulmuştur. İnsan kaynakları ve eğitimi konusunda yaşanan sorun, savaş meydanlarının en pratik ve etkili gücü at ihtiyacında da belirmiş, ordunun kurumsal yapısı içerisinde hara, depo ve çiftlikler kurularak çözüm aranmıştır. Ağır kış şartları ve arazi şartlarının hâkim olduğu Kafkas Cephesi ndeki zorluklar, modern kayakçılığı askeri kaygılar güdülerek ordunun bir parçası haline getirmiştir. 1910 yılında tüm okullar beden eğitimi müfettişliğine getirilen Selim Sırrı Bey, okul programlarına yapılan değişikliklerle, beden eğitimi ve jimnastiği dar okul çevrelerinden kurtarılarak, tüm ülke sathına yaygınlaştırmıştır. Balkan ve I. Dünya Savaşları, yetişmiş insan ve topyekün savaş olgusunu İttihat ve Terakki Partisinin programına sokmuş, gençlerin savaş öncesi askeri talim ve terbiyeye tabi tutulmasını gündeme getirmiştir. Gençlerin fiziksel ve ruhsal açıdan hazır ve güçlü kılınması için kurulan paramiliter oluşumlar ise asker evlat yetiştirmek için seferber edilmiştir. Bu doğrultuda Müdafaa-i Milliye Cemiyeti (1913), Türk Gücü Derneği (1913), İzciler Ocağı (1914), Osmanlı Güç Dernekleri (1914) ve Osmanlı Genç Dernekleri (1916) kurulmuştur. Bu süreçte yukarda sayılan ve yasal statü ve hukuksal zemin kazandırılan beden eğitimi ve spor uygulamaları, İttihat ve Terakki Partisi tarafından birey ve toplum sağlığının ve fiziksel çöküşe geçmiş neslin en kısa ve ekonomik yoldan yükseltilmesinin yöntemi olarak kabul edilmiş ve sağlık politikalarının bir aracı olarak da değerlendirilmiştir