Fiziksel Hareketlilik İçeren Oyunların 11-14 Yaş Grubu Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığına Etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Zekihan Hazar

Danışman: MUHSİN HAZAR

Özet:

Bu araştırmada, fiziksel hareketlilik içeren oyunların 11-14 yaş grubu ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığına etkisi araştırılmıştır. Dijital oyun bağımlılığının tespiti ile birlikte bu sorunun çözümüne yönelik uygulamalı-deneysel bir çalışmanın yapılması, sorunun çözümüne yönelik teorik bilgilerin beraberinde uygulamanın nasıl bir sonuç vereceğinin görülmesi açısından önemlidir. Bu kapsamda, dijital oyun bağımlılığı düzeyini azaltmada 'fiziksel hareketlilik içeren oyunların'' önemli bir araç olacağı düşünülmektedir. Nicel Araştırma modelinin benimsendiği araştırmada Deneysel Desen yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmanın evrenini 11-14 yaş grubundaki dijital oyun bağımlılığı olan öğrenciler oluştururken, örneklemini Ankara ili Kızılcahamam İmam Hatip Ortaokulu'nda öğrenim gören ve dijital oyun bağımlılığı belirlenen 29 kız, 51 erkek öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada ölçme aracı olarak kişisel bilgi formu ve araştırmacı tarafından geliştirilen dijital oyun bağımlılığı ölçeği kullanılmıştır. Verilerin toplanması sürecinde; öğrencilere uygulanan ön-test aynı zamanda ölçüt örnekleme aşaması olarak kabul edilerek, bağımlılık düzeyi yüksek olan (Ölçek toplam puanı 49 ve üzeri) öğrenciler tespit edilmiş ve yansız atama yöntemi ile kontrol (n=40) ve deney (n=40) grupları oluşturulmuştur. Yapılan 12 haftalık fiziksel hareketlilik içeren oyun eğitimi sonrasında, kontrol ve deney guruplarından son-test verileri toplanarak elde edilen veriler SPSS 20. Paket programında değerlendirilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde parametrik ve nonparametrik testlerden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre; deney grubunun gerek alt boyutlarda, gerekse toplam bağımlılık ön test-son test puanları arasında anlamlı düzeyde farklılık olduğu ve son-test puanlarının ön-test puanlarından düşük olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kontrol grubunun bağımlılık son-test puanlarının ön-test puanlarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. Kontrol ve deney gruplarının bağımlılık son-test puanları incelendiğinde deney grubunun bağımlılık düzeyinin kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde azaldığı görülmüştür. Deney grubu öğrencilerinin bağımlılık ön-test/son-test puanlarının cinsiyete, yaşa, anne-eğitim düzeyine, baba-eğitim düzeyine ve kardeş sayısına göre anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Deney ve Kontrol gruplarının bağımlılık ön-test/son-test puanlarının, dijital oyun oynama sürelerine göre anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Deney grubunda dijital oyun oynama süresi azalırken, kontrol grubunda oyun oynama süresi artmıştır. Sonuç olarak; dijital oyun bağımlısı olan öğrencilerin, fiziksel hareketlilik içeren oyunlara yönelmeleri sonucunda bağımlılık düzeylerinin azaldığı görülmüştür.