Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Eren ÇAVUŞOĞLU
Danışman: Şule Coşkun Cevher
Özet:
Doku yıkımını takiben doku bütünlüğünün yeniden sağlanma süreci yara iyileşmesi olarak tanımlanır. Diyabet ve artmış oksidatif stres gibi faktörlerin yara iyileşme sürecini etkilemesi sonucu gecikmiş yara iyileşmesi veya iyileşmeyen yaraların oluşması, insan yaşamını olumsuz etkiler. Bu çalışmada, doğal antioksidan aktivitelere sahip olan karvakrol ve rosmarinik asidin, hem topikal hem de intraperitoneal uygulamalarla, diyabetik yaraların iyileşme sürecinde meydana gelen oksidatif olaylar üzerinde sinerjistik bir etkisi olup olmadığını ortaya çıkarmayı hedefledik. Bu deneyler, streptozotosinle indüklenmiş diyabetli 54 erkek Wistar-Albino rat ile gerçekleştirildi ve dokuz gruba ayrıldılar: kontrol grubu, tedavi edilmemiş gruplar (3. ve 7. gün), karbopol tedavi grubları (3. ve 7. gün), topikal tedavi grupları (3. ve 7. gün) ve intraperitoneal tedavi grupları (3. ve 7. Gün). Kontrol grubu hariç tüm hayvanlarda tam kalınlıkta punch biyopsi (8 mm) ile eksizyonel deri yaraları oluşturuldu. Tedavi edilen gruplarda, yaralar %2 karbopol jel içeren karvakrol ve rosmarinik asit (10 mg/kg) ile topikal olarak tedavi edildi ve diğer tedavi edilen gruplar karvakrol ve rosmarinik asitle (10 mg/kg) intraperitoneal olarak tedavi edildi. %2 karbopol ile tedavi edilen gruplarda, yaralar eşit miktarda karbopol jelle topikal olarak tedavi edildi. Daha sonra, denekler yara iyileşmesinin 3. ve 7. günlerinde feda edildi ve yara dokularında malondialdehit (MDA) ve glutatyon (GSH) düzeyleri spektrofotometrik olarak ölçüldü. Sonuç olarak, tedavi edilen ve tedavi edilmeyen gruplar karşılaştırıldığında, karvakrol ve rosmarinik asit uygulamalarının (3. ve 7. gün) yara dokusundaki MDA düzeylerini tedavi edilmeyen gruba kıyasla azalttığı belirlendi (p<0,05). Karvakrol ve rosmarinik asitin birlikte uygulanmasının hem topikal hem de sistemik uygulamalarının yara dokusunun antioksidan kapasitesini artırdığı ve lipit peroksidasyonunu azalttığı belirlenmiştir. Karvakrol ve rosmarinik asitin kombine kullanımları diyabetik yaraların özellikle enflamasyon ve proliferasyon fazında gerçekleşen oksidatif olayları düzenleme yönünde potansiyel terapotik bir ajan olarak kullanılabilir.
Anahtar Kelimeler : Yara iyileşmesi, diyabet, malondialdehit ve glutatyon, rosmarinik
asit, karvakrol