KİMYA VE PETROKİMYA SEKTÖRÜNDE KAZALAR VE PETKİM ÖRNEĞİ


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT İBRAHİM ÇELEBİ

Danışman: SERPİL EROL

Özet:

Bir çok endüstriye hammadde sağlayan kimya ve petrokimya sektörünün üretim sürecinde kullanılan ve depolanan maddeler yanıcı, patlayıcı ve zehirli maddelerdir. Bu nedenle bu sektörde yangın, patlama ve kimyasal sızıntı şeklinde kazalar sıklıkla yaşanmakta ve bu kazaların sonuçları çevre, insan hayatı ve maddi kayıp açısından çok büyük boyutlara ulaşabilmektedir. Türkiye\'de petrokimya sanayinin en önemli temsilcisi Petkim'dir. Türkiye\'nin en fazla petrokimya ürünü üreten tek entegre petrokimya tesisi olan Petkim, 50\'yi aşan petrokimyasal ürün yelpazesiyle inşaat, tarım, otomotiv, elektrik, elektronik, ambalaj, tekstil ilaç, boya, deterjan, kozmetik gibi Türkiye'deki birçok sanayi dalı için hammadde sağlamaktadır. Petkim'de meydana gelebilecek büyük bir kazanın, başta çalışanlar olmak üzere, yerleşik halk, çevre ve ekolojiye etkilerinin yanı sıra, sanayi üretimi ve Türkiye ekonomisi üzerinde büyük olumsuzluklar yaratması muhtemeldir. Bu çalışmada Petkim'de yaşanacak bir kazanın doğuracağı sonuçları tespit etmek amacıyla, oluşturulan risk matrisi modeli ile Petkim'de mevcut tüm fabrikalar üzerinde risk değerlendirilmesi yapılmıştır. Petrokimya sektörü için risk analizi ve risk değerlendirmesi ile ilgili çalışmalar uluslararası literatürde yaygın bir şekilde mevcuttur. Türkiye'de ise çeşitli sektörler için yapılmış risk v analizi ve risk değerlendirmesi çalışmaları mevcut olmasına rağmen, petrokimya sektöründeki riskle ilgili olarak yapılmış çalışma bulunmamaktadır. Petrokimya üretim süreci ve fabrikaları için risk değerlendirmesinin yapıldığı bu çalışma Türkiye'de ilk örnek olması açısından önem taşımaktadır. Çalışmada ayrıca, Türkiye ekonomisi ve sanayisinde önemli bir yer tutan Petkim'in, kazaların önlenmesine yönelik uygulama ve politikalarının değerlendirilmesine, uluslararası standartlar ve benzer şirket uygulamaları ile karşılaştırılmasına yer verilmiştir. Risk değerlendirmesi sonucunda Petkim'de en fazla kaza riski içeren fabrika olarak Etilen Fabrikası belirlenmiş ve bu fabrikada meydana gelebilecek kazanın maddi boyutu tespit edilmiştir.