Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Nurcan Deniz Kınacı
Danışman: Ufuk Karakuş
Özet:
Sosyal bilgiler kavramı ilk çağlardan itibaren bütün toplumlarda kendine yer edinmiştir. İlk çağda filozoflar ile orta çağda İslam alimleri ve batı dünyasındaki ünlü düşünürlerle, yeni ve yakın çağlarda bilim adamlarıyla her çağda varlığını sürdürmüştür. Sosyal bilgiler kavramının sistematik bir şekilde ilk ortaya çıkışı Amerika’da olmuştur. Bu kavramın ortaya çıkmasındaki esas amaç göçler sonucunda ortaya çıkmış çok uluslu yapının ortak idealleri olan Amerikan toplumuna dönüştürülmesi fikridir. 1982 yılında toplanan ulusal eğitim konseyi Anglosakson temelli milli bir toplum düzeni oluşturmak amacıyla sosyal bilgiler dersi programı hazırlamışlardır. Türk eğitim tarihinde sosyal bilgiler dersi çeşitli isimler altında okutulmuştur. İlk kez 1968 yılında Köy Enstitüleri taslak programında sosyal bilgiler adı kullanılmıştır. Daha sonraki dönemlerde çeşitli isimlerle programlarda yer almış ve en son 1998 yılında sosyal bilgiler adıyla programa girmiştir. Sonrasında 2005 yılında programda köklü değişiklikler yapılmış ve programın hazırlanmasında yapılandırmacı yaklaşım benimsenmiştir. Devamında 2015 yılında taslak program ve 2018 yılında yeni sosyal bilgiler dersi ortaokul programı yayınlanmıştır. Sosyal bilgilerin bir ders olarak programa girmesi sonrasında alanda yeterliliklere sahip öğretmen ihtiyacı oraya çıkmıştır. 1991 yılında Millî Eğitim Bakanlığı ve Dünya Bankası arasında yapılan protokolün sonucu olarak 1997-1998 öğretim yılından itibaren eğitim fakültelerinde sosyal bilgiler branş öğretmeni yetiştirilmeye başlanmıştır. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yetiştirilmesinde kullanılmak amacıyla 1998, 2007 ve 2018 tarihlerinde 3 adet sosyal bilgiler öğretmen yetiştirme programı yayınlanmıştır. Araştırmanın amacı yayınlanan sosyal bilgiler öğretmen yetiştirme programları ve ortaokul sosyal bilgiler dersi programının içerik bakımından karşılaştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda sosyal bilgiler öğretmen yetiştirme programlarında yer alan dersler eğitim bilimleri, genel kültür, alan eğitimi, diğer sosyal disiplinler coğrafya disiplini ve tarih disiplini olmak üzere 6 ders grubuna ayrılmıştır. İlk önce öğretmen yetiştirme programları içerisindeki ders ve kredi sayıları tespit edilmiştir. Daha sonra ortaokul sosyal bilgiler ders programında yer alan üniteler içerisindeki kazanımlar ile diğer sosyal disiplinler, coğrafya disiplini ve tarih disiplini ders grupları dersleri arasındaki ilişkiler belirlenmiştir. Son olarak 2018 yılında yayınlanan Sosyal Bilgiler Öğretmen Yetiştirme Programında yer alan ders grupları ve 2018 yılında yayınlanan ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan ünitelerin arasındaki birbirlerini karşılama durumları tespit edilmeye çalışılmıştır. İncelemeler sonucunda diğer sosyal disiplinler ders grubu derslerinin ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programındaki kazanımlarla daha fazla ilişkili olmasına karşın bu ders grubuna ait derslerin kredi ve ders sayısı olarak 2018 Sosyal Bilgiler Öğretmen Yetiştirme Programında daha az yer aldığı tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda diğer sosyal disiplinler ders grubu ders sayısının arttırılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler : Sosyal bilgiler eğitimi, öğretmen yetiştirme programı, ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programı