PISA matematik okuryazarlığı maddelerine ilişkin yeterlilik şemasıyla elde edilen ölçümlerin güvenirliğinin genellenebilirlik ve Klasik Test Kuramına dayalı olarak karşılaştırılması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Öğrenci: FATMA KIZILTOPRAK

Danışman: MEHTAP ÇAKAN

Özet:

Bu araştırmada PISA matematik okuryazarlığı maddelerinin yeterlilik gereksinimlerini PISA matematik okuryazarlığı çerçevesinde yer verilen temel matematiksel yeterlilikler bağlamında belirleyebilmek amacıyla geliştirilmiş olan Yeterlilik Şeması isimli puanlama anahtarı ile elde edilen ölçümlerin ölçüt ve yapı geçerliği ile güvenirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ilk olarak Yeterlilik Şeması puanlama anahtarının Türkçe'ye uyarlanma çalışmaları yürütülmüştür. Bu bağlamda alınan uzman görüşleri incelendiğinde çeviri formun dile kültüre ve matematik eğitimi alanı terminolojisine uygun olduğu görülmüştür. Yayınlanmış tüm PISA matematik okuryazarlığı maddeleri matematik eğitimi alanında doktora yeterliğini almış beş bağımsız uzman tarafından bir ay arayla iki kez puanlanmıştır. Elde edilen puanlamaların geçerliğini belirmek amacıyla ölçüt geçerliği ve yapı geçerliği incelenmiştir. Ölçüt geçerliği bağlamında PISA matematik okuryazarlığı maddelerinin OECD tarafından açıklanan deneysel güçlük puanları yordanan değişken olarak ele alınmıştır. Elde edilen puanlamaların güvenirliğini belirlemek amacıyla ise Klasik Test Kuramı ve Genellenebilirlik Kuramı'ndan yararlanılmıştır. KTK çerçevesinde puanlayıcı içi ve puanlayıcılar arası güvenirlik katsayıları incelenmiştir. G Kuramı çerçevesinde ise tümüyle çaprazlanmış desen tek değişkenli ve çok değişkenli model G ve K çalışmaları yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre yeterlilik Şeması ile elde edilen puanlamaların maddelerin deneysel güçlük puanlarındaki değişkenliğin %74,7'sini anlamlı olarak açıkladığı görülmüştür. Ayrıca yapılan faktör analizi ile de teorik model doğrulanmıştır. KTK çerçevesinde puanlayıcı içi güvenirlik için hesaplanan korelasyon katsayılarının puanlayıcılar ve kategoriler bazında farklılık gösterdiği, puanlayıcılar arası güvenirlik bağlamında puanlayıcılar arasında güvenirliğin güçlü olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çok değişkenli ve tek değişkenli G ve K çalışmaları sonucunda beş puanlayıcı ile iki zaman da yapılan puanlamaların güvenirlik katsayılarının kabul edilebilir düzeyin üstünde olduğu görülmüştür. Ayrıca çok değişkenli model G ve K çalışmalarıyla kestirilen G ve Phi katsayılarının tek değişkenli modelle kestirilenlerden daha yüksek olduğu görülmektedir. KTK ve G kuramı çerçevesinde puanlamalara ilişkin elde edilen güvenirlik düzeylerinin birbirine paralel olduğu bulunmuştur.