Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Mustafa TÜRKER
Danışman: Recep Kanıt
Özet:
Bu çalışmada, yapı üretim sürecinde meydana gelen iş kazalarında, kaza şiddeti ile kaza
önlemleri arasındaki ilişki araştırılmıştır. Bunun için geçmiş kaza verileri kullanılarak,
ilerideki iş kazalarında hangi önlemlerin alınması gerektiği ve bu önlemlerin alınmaması
halinde kaza sonucunun ne olabileceğini tahmin edebilen bütünleşmiş bir model
geliştirilmiştir. Bu tahmin modeli, günümüzde araştırmacıların sıklıkla kullandığı AHP
(Analitik Hiyerarşi Prosesi) ve YSA (Yapay Sinir Ağları) metotlarının zayıf kaldıkları
noktada birbirlerini tamamlaması amacıyla, birbirine entegre edilerek oluşturulmuştur.
Oluşturulan bu ön bilgilendirilmiş yapay sinir ağı modelinin anlamlılığı bir saha çalışması
yapılarak gerçek veriler ile test edilmiştir. Örneklem için ulusal ve uluslararası literatürde en
çok ölümle sonuçlanan 4 (dört) tür iş kazası seçilmiş ve her kaza türü için, aynı şirkette, 35
(otuz beş) geçmiş kaza verisi toplanmıştır. YSA metodu giriş ağırlıklarını önceden
anlamlandıran AHP metodu için ikili kıyaslama verileri, profesyonel bir anket firması
tarafından sektörde görev yapan iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarından, anket yöntemi ile
elde edilmiştir. Elde edilen bu geçmiş kaza verilerinden 120 adedi ağların eğitilmesinde, 20
adedi de test edilmesinde kullanılmıştır. Ön bilgilendirilmiş yapay sinir ağları için iki farklı
aktivasyon fonksiyonu kullanılarak iki alternatif ağ konfigürasyonu oluşturulmuş olup aynı
konfigürasyona sahip bir ön bilgilendirmesiz yapay sinir ağı ile kıyaslama yapılmıştır.
Yapılan analizler sonucu ön bilgilendirme aşamasının yapay sinir ağlarının öğrenme oranını
eğitim veri setinde %5, test veri setinde %15 artırdığı görülmüştür. Ayrıca ön
bilgilendirilmiş yapay sinir ağlarında parabolik aktivasyon fonksiyonlu alternatif yüksek bir
öğrenme performansı göstererek risk azaltıcı önlemler ile kaza şiddeti arasındaki ilişkinin,
toplanan kaza verileriyle sınırlı olmak kaydıyla, %90 oranında anlamlı olduğu görülmüştür.
| İş kazaları, şiddet tahmini, AHP, YSA, PIALM, ön bilgilendirilmiş yapay öğrenme |