Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aile Ve Tüketici Bilimleri Eğitimi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FİGEN ŞANLI BARAN
Danışman: Adviye Gülçin Sağdıçoğlu Celep
Özet:
Bu araştırmada 2018-2019 yılları arasında Kırşehir ilinde Aşıkpaşa özel hastanesinde
diyetisyen desteği alan kişilerin antioksidan tüketim durumları ve bilgi düzeyleri
araştırılmıştır. Araştırmaya 160 kadın 85 erkek dahil edilmiştir. Araştırma verilerinin
toplanmasında oluşturulan anket formu kullanılmıştır. Veri toplamada kullanılan anket
dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, diyetisyene başvuran bireylerin yaş, boy, kilo,
cinsiyet, medeni durumuna ilişkin genel bilgileri içeren demografik sorular, ikinci
bölümde tüketilen besinler ve tüketim sıklıklarını belirlemek amaçlı önermeler
bulunmaktadır. Üçüncü bölümde diyetisyene başvuran bireylerin antioksidan içeren
gıdaları tüketme durumlarını ölçmeye yönelik soruları kapsamaktadır. Dördüncü bölümde
antioksidan ve antioksidan içeren gıdaların bilgi durumları ölçülmektedir. Elde edilen
verilerin değerlendirilmesi için SPSS(IBM SPSS Statistics 24) paket programı
kullanılmıştır. Diyetisyene başvuran bireylerin yaş ortalamasının 34,14±10,26 (yıl) olduğu
tespit edilmiş ve 66 bireyin (%26,9) 27-33 yaş grubunda olduğu belirlenmiştir. 100 bireyin
(%40,8) fazla kilolu beden kitle indeksi sınıfında olduğu ve bireylerin BKİ ortalamasının
26,07±4,30 (kg/m2) olduğu tespit edilmiştir. 160 bireyin (%65,3) kadın, 155’inin (%63,3)
evli ve 123’ünün (%50,2) lisans mezunu olduğu belirlenmiştir. 125 bireyin (%51,0) 3001-
4000 TL aralığında geliri olduğu, 210 bireyin (%85,7) aylık 150 TL ve altı tutarda
diyetisyene harcama yaptığı, 120 bireyin (%44,1) diyetisyene başvurma sebebinin kilo
verme olduğu ve 153 bireyin (%62,4) kendi tercihiyle diyetisyene başvurduğu
belirlenmiştir. Diyetisyene başvuran bireylerin tüketim sıklıklarında et, yumurta,
kurubaklagiller gurubunda, bireylerin %33,1’i yumurtayı her gün tükettikleri; sebze ve
meyve gurubunda, bireylerin %37 ,1’i domatesi her gün tükettikleri; ekmek ve tahıllar
gurubunda, bireylerin % 51,4’ü her gün beyaz ekmek tükettikleri; yağ ve şeker grubunda,
bireylerin %59,6’sının her gün sıvı yağ (zeytin yağı) tükettikleri; içecekler gurubunda,
vi
bireylerin %82,9’unun siyah çayı her gün tükettikleri; süt ürünleri grubunda, bireylerin
%52,7’sinin peyniri her gün tükettikleri belirlenmiştir.Ayrıca bireylerin % 4,1’inin her gün
hazır yemek tükettikleri sonucuna ulaşılmıştır.Araştırma sonucuna göre doğal antioksidan
içeriği yüksek olan gıdaların sıklıkla tüketilenler sırayla soğan, domates, siyah çay ve türk
kahvesi olarak belirlenmiştir. Yeşil çayın sağlığa olan faydası ve yüksek antioksidan
içermesinden dolayı yapılan araştırmada cinsiyet ile yeşil çay tüketimi arasında istatistiksel
olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir. 17 kadının (%10,5) her gün yeşil çay tükettiği ve 50
erkeğin (%58,8) hiç yeşil çay tüketmediği belirlenmiştir. Erkeklerin en yüksek oranda hiç
yeşil çay tüketmediği, yeşil çay tüketen kadınların ise en yüksek oranda ayda 1-2 kez yeşil
çay tükettiği belirlenmiştir.Erkeklerin kadınlardan kırmızı et,beyaz ekmek tüketme
oranlarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Kepekli ekmek tüketimin de ise kadınların oranı
erkeklerden yüksek olduğu belirlenmiştir. Eğitim düzeyi sınıflarına göre hiç beyaz ekmek
tüketmeyenlerin en yüksek oranın lisans ve üzeri eğitimde olduğu belirlenmiştir.
Kadınların, erkeklere göre yoğurt tüketme oranının daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Ayrıca yoğurdu tüketenlerin ağırlıklı olarak 34 yaş ve üzerinde olduğu belirlenmiştir. 34
yaş ve üzeri grubun kırmızı et ve meyve tüketiminin daha yüksek olduğu belirlenmiştir. 34
yaş ve altı grubun antioksidan içeren gıdalardan çikolata,nar suyu ve domatesi 34 yaş ve
üstü grubundan daha yüksek oranda tükettiği belirlenmiştir. Antioksidan bilgi durumu
sorularında erkeklerin sorular hakkında cevabı doğru olanların oranı, kadınların doğru
olanlarına oranından daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Yaş sınıfları ile bilgi durumları
sorularında cevabı doğru olanların ağırlıklı olarak 34 altı yaş grubunda olduğu, yanlış
olanların ise ağırlıklı olarak 34 yaş ve üzeri yaş grubunda olduğu belirlenmiştir.
Katılımcıların çoğunluğunun antioksidan hakkında bilgi sahibi oldukları ancak siyah çay,
çikolata ve kakaonun antioksidan içerdiği hakkında bilgi sahibi olmayanların oranının
yüksek olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler : Beslenme, antioksidan, serbest radikal, tüketim meyve ve
sebze