Saatlik karayolu trafik ölçümlerinin analizleri ve türetilmiş verilerle modellemeler

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Öğrenci: FATİH NAKAŞ

Danışman: HİKMET BAYIRTEPE

Özet:

Bir yol kesimindeki trafiğin karakterizasyonu, trafik ölçümlerinin sürekliliğine bağlı olduğu kadar verilerin analiz ve değerlendirmelerine de dayanmaktadır. Karayolu yol kesimlerinde oluşan günlük trafiğin saatlik dağılımını ay, mevsim ve yıl bazında irdelenmesiyle kesim trafik karakterizasyonunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. T.C. Karayolları Genel Müdürlüğü'nün Hareketli Tartım (WIM) istasyonlarından Ankara-Sivrihisar yol kesimi üzerinde ve en yoğun verinin derlendiği 2 Nolu istasyona ait trafik bilgileri kullanılmıştır. WIM istasyonlarında veriler, saatlik toplamlar olarak önceden belirlenmiş 14 adet araç kategorisi için derlenmektedir. Bu verilere hafta numarası, haftanın günü ve mevsim gibi değişik bazlarda çalışmayı sağlayacak detaylar eklenmiştir. Herhangi bir gün içinde eksik bilginin bulunması durumunda o güne ait trafik verilerinin bulunmadığı kabul edilerek herhangi bir hataya neden olmamak için tam verilerden ayrıştırılmıştır. Sınıflandırma işlemleri günlük, haftalık, hafta içi, hafta sonu, aylık ve mevsimlik temellerde tam verilerden oluşmuştur. Tüm bu veriler ayrıca standardize edilerek de kullanılmıştır. Böylece modellemelerde elde edilen katsayıların ilgili değişken birimleri ve büyüklüklerinden bağımsız hale getirilmesi amaçlanmıştır. Modelleme çalışmaları; Parabolik, Trigo/hiperbolik ve Çok değişkenli bütünsel modeller olmak üzere üç farklı yaklaşımla tamamlanarak modellerin gözlemlere uyarlıkları test edilmiştir. Modellerde; regresyon analizi ağırlıklı olmak üzere kullanılan istatistiki analizlerle farklı zaman dilimleri için oluşturulan farklı model katsayıları elde edilmiştir. Bu katsayıların değişimleri irdelenerek modellerin gerçekleşmeleri yansıtma yeteneği artırılmaya çalışılmıştır. Ancak parabolik ve trigo/hiperbolik modellerde yıl bazında ilişki elde edilmesine karşın yıllar arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Çok değişkenli bütünsel modelde ise tarihle ilgili değişkenlerden bağımsız değişkenlerin modelde hakim olduğundan, oranlar bazında oluşan trafik karakterizasyonunun yıllara bağlı bulunmadığı ortaya çıkmıştır.