Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: ECE AVULOĞLU YILMAZ
Danışman: DENİZ YÜZBAŞIOĞLU
Özet:Gıda katkı maddesi, besin güvencesinin sağlanması, lezzetin artırılması, raf ömrünün uzatılması, besin kayıplarının azaltılması gibi amaçlarla kullanılmasına izin verilen maddelerdir. Gıda katkı maddeleri olan Monopotasyum glutamat (MPG) ve Magnezyum diglutamat (MDG) lezzet arttırıcı, Xylitol (XYL) ise bir tatlandırıcıdır. Bu çalışmada, MPG, MDG ve XYL'nin in vitro genotoksik etkileri, insan periferal kan lenfositlerinde kromozom anormallikleri (KA), kardeş kromatid değişimi (KKD), sitokinez blok mikronükleus sitom (CBMN-Cyt) ve comet testleri kullanılarak belirlenmiştir. Ayrıca, bu gıda katkı maddelerinin mitotik indeks (Mİ), replikasyon indeksi (Rİ) ve nükleer bölünme indeksi (NBİ) üzerine etkileri de incelenmiştir. MPG ve XYL'nin 125,00; 250,00; 500,00; 1000,00 μg/mL'lik, MDG'nin 93,75; 187,50; 375,00; 750,00 μg/mL'lik konsantrasyonları kullanılmıştır. Her üç gıda katkı maddesi de, yüksek konsantrasyonlarda kromozom anormallik frekansını önemli ölçüde artırmıştır. MPG ve MDG (93,75 μg / mL hariç) tüm konsantrasyonlarda kardeş kromatid değişimlerini konsantrasyona bağlı olarak artırmıştır. XYL ise en yüksek iki konsantrasyonda kardeş kromatid değişimi frekansını yükseltmiştir. CBMN-Cyt testinde, üç gıda katkısı da mikronükleus, nükleer tomurcuk ve nükleoplazmik köprü görülme sıklığını kontrole kıyasla konsantrasyona bağlı olarak artırmıştır. Ancak bu artış yüksek konsantrasyonlarda istatistiksel olarak önemlidir. Tüm muamelelerde mitotik indeks anlamlı olarak azalmış olup bu azalış sadece yüksek konsantrasyonlarda önemlidir. Replikasyon ve nükleer bölünme indekslerinde ise değişiklik olmamıştır. Comet testi sonuçlarına göre MPG ve XYL iki konsantrasyonda (500,00 ve 1000,00 μg / mL), MDG ise tüm konsantrasyonlarda (93,75 μg / mL hariç) comet kuyruk yoğunluğu, kuyruk uzunluğu ve kuyruk momentini önemli düzeyde artırmıştır. MPG, MDG ve XYL'nin in vitro insan lenfositlerinde özellikle yüksek konsantrasyonlarda klastojenik, mutajenik, anöjenik ve sitotoksik etkilere sahip olduğu sonucuna varılmıştır.