Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Öğrenci: ÜNAL BAYLAN
Danışman: SEDA HATİPOĞLU
Özet:Dünyada olduğu gibi, Türkiye'de büyük petrol kirlilikleri sonucu meydana gelen çevresel felaketlerden ve ekonomik kayıplardan etkilenmiştir. Büyük kazalardan sonra, Avrupa ve Amerika'da petrol kirliliği ile mücadele çalışmaları derhal başlamışken, Türkiye'de çalışmalara daha geç başlanmış ve ancak 2005 yılında yayımlanan kısaca Acil Müdahale Kanunu olarak bilinen mevzuatın liderliğinde yasal alt yapı çalışmaları başlatılmıştır. Bununla birlikte, Avrupa ülkelerinin belirli bir zaman aralığında ve denizcilik sektörüne uyum için zaman tanıyarak hayata geçirdiği denizde petrol kirliliğine müdahale çalışmaları Türkiye'de oldukça kısa bir süreçte hayata geçirilmiştir. Bu durum, yayımlanan mevzuatın uygulamasında sıkıntılara yol açmaktadır. Türkiye'de, kirleten öder prensibi stratejisi ile Avrupa'ya birçok konuda benzer bir sistem dizayn edilmiş olup, kademeli müdahale sistemi esas alınmıştır. Mevcut uygulamalarda, hazırlıklı olma ve müdahale için lider bir organizasyon oluşturulmadığından, çok başlı sistem bürokratik kargaşaya sebep olmaktadır. Öte yandan, petrol kirliliği ile mücadele organizasyonu ciddi bir kaza meydana gelmediğinden test edilememiştir. Sistem genellikle mevzuat üzerinde olup uygulamaları tam olarak hayata geçirilememiştir. Petrol ihtiyacının tamamına yakınını ithal etmekte olan ve coğrafi konumu gereği ve boru hatları vasıtasıyla Rus ve Hazar petrollerinin çıkış kapısı konumunda olduğundan dünyadaki önemli petrol transfer güzergâhlarından birinin üzerinde bulunan Türkiye'nin karasularında yoğun bir tanker trafiği yaşanmaktadır. Özellikle, küresel petrol üretiminde ciddi bir rol üstlenen Rusya petrolünü Karadeniz ve Baltık Denizi üzerinden dünyaya dağıtmaktadır. Rusya'nın petrolünün yarısına yakın bölümü Karadeniz, Türk Boğazları ve Ege Denizi üzerinden genellikle Güney Avrupa Ülkelerine sevk edilmektedir. Türk Boğazları Bölgesi başta olmak üzere Türk Karasularının bazı bölümleri ciddi bir petrol kirliliği riski ile karşı karşıyadır. Bu ciddi riski bertaraf etmek amacıyla Türkiye son yıllarda VTS ve AIS başta olmak üzere seyir güvenliğini artırıcı ciddi yatırımlar yapmış olup, çalışmaların tüm karasularına yaygınlaşması için yatırımlar devam etmektedir. Dünyada olduğu gibi Türkiye'de büyük petrol kirliliği kazası sayısında ciddi bir azalma mevcuttur. Bu istatistikler kapsamında, yapılan petrol kirliliği ile mücadele ve hazırlıklı olma yatırımları gözden geçirilmeli ve halkın vergileri verimli kullanılmalıdır. Bu tez, Avrupa ülkeleri ile Türkiye'nin petrol kirliliği müdahale sistemini karşılaştırmakta ve yapılması gerekenler için öneriler sunmaktadır.