Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Fahima Hamoud Moussa FAHIMA HAMOUD MOUSSA
Danışman: Fatma Ünal
Özet:
Mitomisin-C (MMC), bir çok kanserin tedavisinde kullanılan alkilleyici bir kemoterapi ilacıdır. DNA’da, genellikle guanin ve sitozin çiftlerinde çapraz bağlar oluşturak DNA (yüksek konsantrasyonlarda RNA ve protein) sentezini engeller ve böylece hücre mitozunu ve hücre siklusunu durdurur. Bor, doğal olarak oluşan ve kendine has özellikleri ile en fazla bulunan metalloid bir elementtir. Son yıllarda, boraks, kolemanit, üleksit, sodyum perborat ve borik asit gibi bor ihtiva eden bileşikler gıda katkı maddesi ve anti-kanser ilacı olarak kullanılmaktadır. Özellikle borik asit (BA-H3BO3), tarımda, endüstride, kozmetikte ve tıpta yaygın olarak kullanılmaktadır. İlginç biyolojik işlevleri nedeniyle BA, önemli bir mikro besin olarak kabul edilmektedir. Vücudun antioksidan savunmasını artırmaktadır. Bu çalışmanın ana amacı, BA’in olası genotoksik potansiyelini ve MMC ile oluşurulan genotoksisiteye karşı olası antigenotoksik potansiyelini in vitro insan periferal lenfositlerinde (İPL) kromozom anormallikleri-KA, kardeş kromtid değişimi-KKD, sitokinezi bloklanmış mikronükleus-sitom-CBMN-cyt ve komet testleri ile incelemektir. İPL’leri BA’in dört farklı konsantrasyonu ile (0,25; 0,5; 1 ve 2,5 µg/mL) ya tek başına veya eş zamanlı olarak MMC (0,20 ug/mL) (KA, KKD ve MN testinde) veya hidrojen peroksit (H2O2; 100 µM komet testinde) ile muamele edilmiştir. BA’in tek başına uygulaması, negatif kontrole kıyasla, anormal hücre frekansı, KA/Hücre, KKD/Hücre düzeyinde (48 saat, 2,5 µg/mL hariç) ve MN frekansında anlamlı bir artış oluşturmamıştır. BA, komet testinde, bütün parametrelerde anlamlı artış oluşturmuştur (kuyruk yoğunlunda, 0,25 ve 0,5 µg/mL hariç). Diğer yandan, BA+MMC muamelesi, pozitif kontrole (MMC) kıyasla, tüm konsantrasyonlarda, KA, KKD ve MN frekanslarını anlamlı seviyede düşürmüştür. BA ayrıca komet testinde H2O2 tarafından tetiklenen DNA hasarını anlamlı ölçüde azaltmıştır. BA+MMC uygulaması, mitotik indeks (MI), replikasyon indeksi (RI), nükleer tomurcuk frekansı (NBUD), nükleoplazmik köprü frekansı (NPB), nükleer bölünme indeksi (NBI) ve sitokinez-blok proliferasyon indeksi (CBPI) üzerinde anlamlı değişime neden olmamıştır. Sonuç olarak, bu çalışmada, BA’in in vitro insan peripheral lenfositlerinde anlamlı hasar oluşturmadığı, daha ziyade, MMC ve H2O2 tarafından tetiklenen genetik hasarlara karşı antigenotoksik etkili olduğu ilk kez tespit edilmiştir. Bu nedenle, elde edilen sonuçlar, tıbbi, farmakolojik ve beslenme amacıyla kullanılmaya başlanan BA’in farmakolojik değerlendirmeleri üzerindeki araştırmalarına önemli katkılar sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler : Borik asit, Mitomisin-C, H2O2, Genotoksisite, Antigenotoksisite