Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Seyhan Yağar
Danışman: BENSU KARAHALİL
Özet:Uzun yıllardır, kullanılan ilaçlara olusan yanıtın bireysel farklılıklar gösterdigi bilinmektedir. Ilk olarak ilaçları metabolize eden enzimlerin aktivitelerinin bireysel farklılık gösterdigi tespit edilmistir. Ancak, günümüzde yalnızca enzimlerin degil, tasıyıcıların ve ilacın hedefi durumundaki reseptörlerin de bireylerarası farklılık gösterdigi bilinmektedir. Farmakogenetik bilim dalının gelismesiyle ilacı metabolize eden enzimler, tasıyıcı proteinler ve reseptörleri kodlayan genlerdeki mutasyonlar açıga çıkarılmaya baslanmıstır. Piyasada mevcut ilaçların üçte birinin adrenerjik sistem için agonist veya antagonist oldugu düsünülürse adrenerjik sistemin farmakogenetikteki önemi anlasılabilir. Adrenerjik reseptör-ilaç ve reseptör-patolojik durum beraberligini arastıran çok fazla çalısma mevcuttur. Deksmedetomidin; 1999 yılının sonlarında Amerika Gıda ve Ilaç Teskilatı (FDA) tarafından eriskin yogun bakım hastalarında kısa süreli (<24 saat) infüzyon ile sedasyon amaçlı kullanımı onaylanmıs bir sedatif ilaçtır. Deksmedetomidin 2-AR lere klonidine göre sekiz kat fazla afinite gösterir. 2 agonistik etkisi 1 agonistik etkisine göre 1620 kat daha fazla potenttir. Bu ilacın, etkilerini 2A-AR’ler aracılıgıyla gösterdigi ispatlanmıstır. Bu ilaca yanıt ile ilacın hedefi durumundaki 2A-AR kodlyan genin yapısı arasındaki baglantıyı arastıran bir klinik çalısma mevcut degildir. Bu çalısmada, deksmedetomidinin etkilerinde aracılık eden 2A-AR C-1291G gen polimorfizminin ilaç etkinligine olan etkisi arastırılmıstır. Koroner arter bay-pas greft cerrahisi geçiren 110 hastadan polimorfizm tayini için kan örnekleri alınmıs ve operasyon bitiminde BIS monitorizasyonu ve Ramsay sedasyon skalası ile uyanıklık durumları takip edilmistir. Genotip sıklıgı %43.6 (n=48) WT (CC), %45.5 (n=50) heterozigot (CG) ve %10.9 (n=12) mutant (GG) olarak bulunmustur. Hiperlipidemi ile 2A-AR C-1291G gen polimorfizmi arasındaki baglantı bu çalısmada da ortaya konmustur. G-1291G genotipine sahip mutant bireylerin tümünün hiperlipidemik oldugu ve diger iki grupla karsılastırıldıgında anlamlı oldugu bulunmustur (p<0.05). Mutant bireylerin kan glukoz düzeyleri de diger iki gruba göre anlamlı olarak yüksek bulunmustur (p<0,05). Genotipe göre sedasyon ölçüm degerlerimiz olan BIS ve Ramsay sedasyon skorlarının zamana göre degisiminde mutant bireylerin daha yavas uyudugu gözlenmekle birlikte istatistiksel olarak anlamlı fark olmadıgı bulunmustur. Genotipik yapıya göre sistolik arter basıncı, diastolik arter basıncı ve kalp atım hızının zamana göre degisiminde de gruplararası istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmamıstır. Sonuç olarak; İ2A-AR C-1291G polimorfizminin deksmedetomidinin klinik etkileriyle baglantısı bulunmamıstır. Ancak ileriki çalısmalarda hasta sayısının arttırılması veya farklı polimorfik bölgelerin çalısılmasının faydalı olabilecegi görüsündeyiz.