Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Öğrenci: MUHAMMET RAŞİT MEMİŞ
Danışman: MEHMET KARA
Özet:Yapım eki öğretiminin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi üzerindeki etkisini ortaya çıkarmak amacıyla gerçekleştirilen bu araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden öntestsontest kontrol gruplu yarı deneysel desen tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi'nde Türkçe öğrenen B2 düzeyindeki 26 yabancı öğrenci oluşturmaktadır. Uygulama öncesinde alanyazın taramasına ve uzman görüşüne başvurularak öğretilecek yapım ekleri belirlenmiş ve bu eklerin öğretimine yönelik yabancı öğrencilerin seviyesine uygun öğretim materyali ve sunumu hazırlanmıştır. Öğrenenlerin uygulama öncesi ve uygulama sonrasında kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi hususlarındaki durumlarını ve değişimlerini tespit edebilmek için araştırmacı tarafından üç farklı başarı testi geliştirilmiştir. Uygulama sonrasında deney grubunun öğretime yönelik görüşlerini belirlemek içinse öğrenci görüşme formu hazırlanmıştır. Araştırmanın uygulama süreci Ondokuz Mayıs Üniversitesi Türkçe Öğretimi Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde 03.04.2017 tarihinde başlayan B2 kurundaki öğrencilerle bu kur tamamlanana kadar geçen 8 hafta içerisinde gerçekleştirilmiştir. Uygulama kapsamında seçilen 25 yapım ekinin her birine 2 şer ders saati ayrılmış, bu saatlerden ilk saat öğretim ikinci saat ise alıştırma-pekiştirme çalışmaları için kullanılmıştır. 7 hafta boyunca 6 ders saati içerisinde 3 yapım eki, son hafta ise 8 ders saati içinde 4 yapım eki öğrenen öğrenciler 8 haftanın sonunda ilk haftadaki 1 saatlik farkındalık dersiyle ile birlikte toplam 51 saatlik bir eğitim almışlardır. Öntest ve sontest uygulamaları ile çalışma grubundan elde edilen veriler üzerinde bir dizi istatistiksel analiz yapılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının öntest-sontest puanları arasında anlamlı bir fark olup olmadığının belirlenmesinde parametrik testlerden ilişkili örneklemler için t testi; deney ve kontrol gruplarının sontest puanlarının karşılaştırılmasında ve grupların kendi içinde uygulama sonuna kadar gösterdikleri ilerlemenin istatistiksel anlamlılığını tespit etmek için ilişkisiz örneklemler için t testi; deney ve kontrol grubunda yer alan öğrenenlerin bulundukları gruplara göre gösterdikleri değişimin farklılığını ortaya çıkarmak için tek faktör üzerinde tekrarlanmış ölçümler için iki faktörlü ANOVA; gruplar arasında ortaya çıkan farklılığın ne ölçüde uygulanan deneysel işlemden kaynaklandığının tespit edilmesi için ANCOVA; dil ailesi değişkeninin ve dillerin yapısal özelliklerinin deney grubunun elde ettiği başarıda etkisi olup olmadığını belirlemek için tek yönlü ANOVA ve bu etkinin alt boyutlarının tespitinde ise Post-Hoc testlerinden Tukey testi kullanılmıştır. Uygulanan deneysel işlemin bağımlı değişkenler üzerinde oluşturduğu etkinin büyüklüğünün ölçülmesinde ise Eta-Kare, Cohen's d, Hagend g ve r hesaplamalarından yararlanılmıştır. Toplanan veriler ve analizler, yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin yapım eki öğretiminden önemli ölçüde istifade ettiklerini, bu öğretimi alan grubun kelime hazinesinin daha fazla geliştiğini ve kelime türetme becerisi ile okuduğunu anlama becerisi başarı testlerinden de daha yüksek başarı elde ettiklerini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca kelime hazinesi, kelime türetme becerisi ve okuduğunu anlama becerisi bakımından elde edilen başarıda öğrenenlerin ana dillerinin kökeni ve yapısının da etkisinin bulunduğu belirlenmiştir. Veriler üzerinde yapılan detaylı inceleme sonucunda 284 kelime üzerinden yapılan değerlendirmeye göre yapım eki öğretimini alan öğrenenlerin kelime hazinesindeki ilerlemenin ortalama 88 kelime olduğu (%30.98), deneysel uygulamanın bu gelişimdeki payının 62.4 kelime (%21.97) olduğu ve yapım eki öğretiminin kelime hazinesine yapım eki başına % 1.06 oranında katkı sağladığı tespit edilmiştir. Yine bu sonuçlarla aynı doğrultuda 175 kelime üzerinden yapılan değerlendirmeye göre deney grubundaki öğrenenlerin yapım eklerini kullanarak ortalama 34.3 daha fazla sözcük türetebildiği (%19.6) belirlenmiştir. Görüşme formu aracılığıyla elde edilen veriler de bu öğretiminin öğrenenler tarafından benimsendiğini ve öğrenenlerin bilinmeyen kelimelerin anlamını tahmin etme becerisi kazandıklarını göstermiştir.