Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HEMŞİRELİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇİĞDEM CEYLAN
Danışman: Ebru Kılıçarslan Törüner
Özet:
Araştırma obezite riski olan adölesanlarda sağlık davranış değişikliğini desteklemek için transteoretik modele göre teknoloji temelli motivasyon programının etkinliğini değerlendirmek amacıyla ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel olarak yapılmıştır. Araştırma obezite riski olan 14-15 yaşları arasındaki 58 adölesan (girişim = 28, kontrol = 30) ile tamamlanmıştır. Girişim grubuna 11 haftalık “Teknoloji Temelli Motivasyon Programı” uygulanmıştır. Her bir adölesanla 3 hafta arayla 3 defa Skype programı üzerinden motivasyonel görüşme yapılmıştır. Adölesanlara program sürecinde sırasıyla fiziksel aktivite, hareketsiz yaşam ve sağlıklı beslenme olmak üzere üç ayrı animasyon videoları gönderilmiştir. Ayrıca program kasamında zumba dansı, fitness videosu, motivasyon mesajları gönderilmiş ve danışmanlık yapılmıştır. Programa başlamadan önce ve programdan 5 ay sonra girişim ve kontrol grubundaki adölesanlara “Tanımlayıcı Özellikler Veri Toplama Formu”, “Çocuklar İçin Öz-Yeterlik Ölçeği”, “Çocuklar için Yaşam Kalitesi Ölçeği”, “Egzersiz: Öz-Etkililik Ölçeği”, “Egzersiz: Değişim Aşamaları Ölçeği” “Egzersiz: Davranış Değiştirme Süreci Ölçeği”, “Egzersiz: Karar Alma Ölçeği” ve “Boy-Vücut Ağırlığı-VKİ ve Adım Değerlendirme Formu” uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde Ki-Kare testi, Bağımsız Gruplarda T testi, Repeated Measures ANOVA, Eşleştirilmiş T testi, Mann-Whitney U testi, Wilcoxon testi ve Kappa testi uygulanmıştır. Program bittikten hemen sonra ve programdan 5 ay sonra girişim grubunda VKİ z skorlarının kontrol grubuna göre daha fazla azaldığı belirlenmiştir (p > 0,05). Program bittikten hemen sonra ve programdan 5 ay sonra yapılan izlemlerde girişim grubundaki adım sayılarının kontrol grubuna göre anlamlı derecede arttığı saptanmıştır (p < 0,05). Girişim grubunda programdan 5 ay sonra öz-yeterlik ölçeği, yaşam kalitesi ölçeği ve egzersiz ölçekleri puan ortalamaları kontrol grubuna göre daha fazla artmıştır (p < 0,05). Obezite riski olan adölesanlarda sağlık davranış değişikliğinde teknoloji temelli motivasyon programının etkili olduğu belirlenmiştir. Programın Transteoretik Model’e göre oluşturulması ve teknolojiden de yararlanılması programın etkinliğini arttırdığı düşünülmektedir. Çocukluk çağı obezitesinin önlenmesinde teknoloji temelli motivasyon programların geliştirilmesi ve okullarda uygulanması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
: Teknoloji, Motivasyon, Program, Obezite, Motivasyonel Görüşme, Transteoretik Model, Adölesan, Hemşirelik