Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, BESLENME VE DİYETETİK ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HANDE NUR ONUR ÖZTÜRK
Danışman: Eda Köksal
Özet:
Bu çalışmada gebe, emzikli ve gebe/emzikli olmayan kadınların beslenme alışkanlıklarının
ve Sağlıklı Yeme İndeksi 2010 (HEI – 2010) kullanılarak diyet kalitelerinin
karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışma İstanbul ilinde bir aile sağlığı merkezine başvuran
gebe (n:116), emzikli (n:51) ve gebe/emzikli olmayan (n:53) toplam 220 kadınla (yaş
ortalamaları 24,95±3,61 yıl) yürütülmüştür. Anket ile bireylerin genel demografik
özellikleri, kadınların beyanlarıyla alınan vücut ağırlığı ve boy uzunluğu, gebelik ile ilgili
bilgileri, supleman ve sigara kullanma durumu ile beslenme alışkanlıkları sorgulanmıştır.
Bireylerin 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydıyla sorgulanmış ve Sağlıklı Yeme
İndeksi – 2010 ile hesaplanmıştır. Kadınların %24,1’i gebe/emzikli olmayan kontrol
grubunda, %52,7’ü gebe grubunda, %23,2’si emzikli grubunda bulunmaktadır. Gebelerin
haftalara göre ağırlık kazanımı incelendiğinde ortalama ağırlık artışı 0,65±0,254 kg/hafta
olarak bulunmuştur. Hesaplanan HEI 2010 puanlarının diyet kalitesi dağılımı
incelendiğinde kontrol grubunun %64,2’si, gebe grubunun %56,0’si, emzikli grubunun
%54,9’u düşük diyet kalitesine sahip olduğu bulunmuştur. Gruplar arasındaki fark
istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır (p>0,05). Toplam sebze, deniz ürünü ve bitkisel
protein kategorilerinde gruplar arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur
(p<0,01). Kontrol grubunun toplam protein, sodyum puanı; gebe grubunun, yeşil yapraklı
sebze ve kurubaklagil, süt ve ürünleri, boş enerji puanı; emzikli grubunda ise toplam
meyve, bütün meyve, toplam sebze, tam tahıl, deniz ürünleri ve bitkisel protein, yağ asidi,
rafine tahıl puanları diğer gruptaki bileşenlere göre daha yüksek olduğu hesaplanmıştır.
Öneriler annelerin sadece enerji ve makro besin ögelerini karşılamaya yönelik olmayıp,
çeşitlendirilerek diyet kalitesinin artması amaçlanmalıdır. Gebelik ve emziklilik döneminin
öneminden dolayı beslenmenin profesyoneller tarafından planlanması veya bu dönemdeki
kadınlara beslenme eğitimi verilmesi diyet kalitesinin iyileştirilmesinde önemli rol
oynayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler : Diyet kalitesi indeksi, sağlıklı yeme indeksi, gebe beslenmesi,
emzikli beslenmesi