Fen Bilgisi Öğretmenlerinin Ve Öğretmen Adaylarının Bilimin Doğasına İlişkin Görüşleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Sümeyye Bayram

Danışman: AYŞE SERT ÇIBIK

Özet:

Fen bilimlerinin öğretiminde temel amaç bilim okuryazarı bireyler yetiştirmektir. Bilimsel okuryazarlığın ise en önemli bileşenlerinden bir tanesi bilimin doğasıdır. Bilimin doğasının öğrenciler tarafından iyi anlaşılması için iyi öğretilmesi gerekmektedir. Bunu sağlayacak olan ise öğrenciler ile etkileşim içerisinde bulunacak olan fen bilgisi öğretmenleri ve öğretmen adaylarıdır. Bu çalışmanın amacı; fen bilgisi öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının bilimin doğasına dair görüşleri arasında nasıl bir ilişki olduğunun ve cinsiyet, bilimin doğası dersini alıp-almama, eğitim durumu, mezun olunan fakülte türü ve kıdem değişkenlerine göre örneklemin bakış açılarında farklılaşma olup olmadığının saptanmasıdır. Bu temel amaç doğrultusunda bu çalışma, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde bir devlet üniversitesinin Fen Bilgisi Eğitimi Anailim Dalında okuyan fen bilgisi öğretmen adayları ve fen bilgisi öğretmenliği yapmakta olan öğretmenler ile yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini rastgele (random) seçilen 174 fen bilgisi öğretmen adayı ve görev yapmakta olan 99 fen bilgisi öğretmeni olmak üzere toplam 273 kişi oluşturmaktadır. Çalışma nicel bir araştırma olup, betimsel araştırma desenine uygun olarak tasarlanmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak; Aikenhead, Ryan ve Fleming (1989) tarafından oluşturulan Views on Science Technology-Society (VOSTS) anketinin Aslan (2009) tarafından Türkçe'ye adapte edilmiş versiyonu olan Bilimin Doğası Hakkındaki Görüşler (BDHG) kullanılmıştır. Çalışma sonucunda; Bilimsel Modeller, Bilimsel Varsayımlar, Bilimsel Yöntem, Bilginin Epistemolojik Durumu ve Disiplinler Arası Kavramların Paradigması konularında tüm örneklem genel olarak naif görüş bildirmişlerdir. Ankette Bilimin Tanımı, Bilim İnsanlarının Özellikleri, Gözlemlerin Doğası kategorileri dışında kalan sorularda genel itibari ile öğretmenlerin öğretmen adaylarına göre daha gerçekçi görüşlere sahip oldukları görülmüştür. Cinsiyet, eğitim vii durumu, mezun olunan fakülte türü ve kıdem değişkenlerine göre Hipotez, Teori ve Kanunlar kategorisi hariç anlamlı farklılıklar çıkmamıştır. Bilimin Doğası ve Bilim Tarihi ile ilgili ders alan ve almayan örneklem arasında bazı sorularda anlamlı farklılıklar çıkmıştır ve genel olarak dersi alanlar almayanlara göre daha makul ve gerçekçi cevaplar vermişlerdir.