Bulanık Ortamda Ortak Teslim Tarihli Tek Makine Çizelgeleme Problemleri İçin Bir Karar Destek Sistem


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Nurdan ÖZARIK GÖKSU

Danışman: SERPİL EROL

Özet:

Üretim planlama sürecinin en önemli adımı olan çizelgeleme aşamasında genellikle işlerin işlem zamanları ve teslim tarihleri kesin olarak bilinir ve sabit kabul edilir. Gerçek hayat problemlerinde ise bu parametrelerin kesin çizgilerle belirtilen net ifadelerden öte kesinlik içermeyen bulanık ifadeler ile değerlendirilmesi daha tutarlı sonuçlar vermektedir. Bulanık mantık konusu son zamanlarda gerek üniversitelerde gerekse üretim gerçekleştiren firmalarda yakından takip edilen bir konu haline gelmiştir. Bu çalışmada üçgensel bulanık işlem zamanları ve teslim tarihleri kullanılarak ortak teslim tarihli, kısıtlı ve kısıtsız tek makine çizelgeleme problemleri üzerinde durulmuştur. Amaç fonksiyonları olarak ortak teslim tarihlerinden sapmaların yani toplam erken tamamlama ve geç tamamlama maliyetlerinin en küçüklenmesi hedeflenmiştir. NP-Zor yapıda olan bu tip problemleri çözmek için ilk olarak 1984 yılında Sundararaghavan ve Ahmed tarafından geliştirilen kısıtlı ve birbirine eşit olan erken/geç tamamlanma cezalarına sahip tek makine çizelgeleme algoritmasının bulanık ortamda çözülmesi üzerinde çalışılmıştır. Sonrasında farklı erken/geç tamamlanma cezalarının mevcut olduğu, Elelments of Sequencing and Scheduling (Kenneth R. BAKER, 1994) isimli kitapta Algorithm 2 olarak adlandırılan kısıtsız yöntemin bulanık ortamda çözülmesi üzerinde çalışılmıştır. Çalışmaları bir adım daha ileriye taşımak amacı ile bu iki algoritmanın harmanlanması ile hem kısıtlı hem de birbirinden farklı erken/geç tamamlanma cezalarının mevcut olduğu üçüncü bir algoritmanın bulanık ortamda çözülmesi üzerinde çalışılmıştır. Son olarak problem boyutu gözetmeksizin her boyuttaki probleme çözüm sunabilen bir karar destek sistemi önerilmiştir. Önerilen yöntemler ve oluşturulan karar destek sistemi sayısal örnekler ile sunulmuştur.