Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Düriye ALP
Danışman: Galip Yüksel
Özet:
Bu araştırmanın amacı, Enright (1991)’ın Süreç Temelli Affetme Eğitim Modeli temel alınarak geliştirilip hazırlanan affetme psikoeğitim programının kişilerarası ilişkilerde incinmiş ortaokul öğrencilerinin (11-12 yaş grubu) affetme ve öfke düzeylerine etkisini incelemektir. Ayrıca bu araştırmada, Enright Çocuklar İçin Affetme Ölçeği’nin (The Enright Forgiveness Inventory-C (EFI-C: Enright, Rique & Coyle, 2000), Türkiye’deki ilk ve ortaokul öğrencilerine (6-12 yaş grubu) uyarlanması amaçlanmıştır. Araştırmada deney ve kontrol gruplu ön-test ve son-test ölçümlü yarı deneysel model kullanılmıştır. Bu çalışmanın deney grubu ve kontrol grupları 2019-2020 eğitim öğretim yılında Ankara’nın Yenimahalle ilçesinde aynı semtte bulunan iki resmi devlet ortaokulunun 6. sınıflarında öğrenim gören toplam 36 öğrenciden oluşmaktadır. Bu öğrencilerden 18’i (9 Kız- 9 Erkek) deney grubuna, 18’i de kontrol grubuna (12 Kız- 6 Erkek) olmak üzere rastgele olarak iki eşit gruba ayrılmıştır. Çalışmada öğrencilerin affetme düzeylerini ölçmek için araştırmacı tarafından Türkçeye uyarlanan Enright Çocuklar İçin Affetme Envanteri (EÇAÖ), öğrencilerin öfke düzeylerini ölçmek için Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarzı Alt Ölçekleri (SÖÖİTÖ) (Özer,1994) ve araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Ölçme araçları araştırmacının kendisi tarafından uygulanmış ve veriler toplanmıştır. Deneysel işlem sürecinde deney grubundaki öğrencilere sekiz oturumdan oluşan Affetme Psikoeğitim Programı uygulanmış, kontrol grubuna ise hiçbir eğitim çalışması uygulanmamıştır. Deney ve kontrol gruplarının toplam puanları ön test puanları dikkate alındığında son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığına ilişkin kovaryans analizi gerçekleştirilmiştir. Bu analize geçilmeden önce parametrik test varsayımlarının kontrolüne yönelik incelemeler yapılmıştır. Öğrencilere uygulanan affetme ölçeğinden elde edilen verilerin kovaryans analizine uygunluğunun incelenmesi kapsamında ilk olarak normallik varsayımının sınanması için Shapiro-Wilk testi kullanılmıştır. Öğrencilere uygulanan her iki ölçek (EÇAÖ ve SÖÖİTÖ) ile alt boyutlarından elde edilen puanlarının ön test ve son test uygulamalarının deney ile kontrol grubunda normal dağılım gösterdiği, ön test ve son test uygulamalarından elde edilen puanlarının varyansların homojenliği sayıltısına ilişkin Levene Testi sonuçları incelenmiş ve p değerlerinin 0.05 değerinden daha büyük olduğundan varyansların homojenliği varsayımının sağlandığı görülmüştür (p>0.05). Affetme Psikoeğitim Programının; öğrencilerin EÇAÖ ve SÖÖİT Ölçekleri ile Ölçeklerin alt boyutlarından aldıkları puanlar arasında (ön test ve son test ölçümleri, deney ve kontrol grupları) istatistiksel olarak anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür. Sonuçlar literatüre dayalı olarak tartışılmış ve gelecekte psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında yapılacak araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler :Affetme, Affetme Eğitimi, Öfke, Psikoeğitim, Ortaokul öğrencisi