İlköğretim öğrencilerinin empatik eğilimleri ve algıladıkları öğretmen tutumlarının öğrencilerin ahlakî değer yargılarına etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Öğrenci: DUYGU SARMUSAK

Danışman: MEHMET AKİF SÖZER

Özet:

Araştırmanın amacı, ilköğretim öğrencilerinin değer yargılarını empatik eğilimlerinin ve algıladıkları öğretmen tutumlarının ne düzeyde açıkladığını bir model çerçevesinde incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, araştırma değişkenlerinden neden-sonuç ilişkisi içinde, doğrudan ve dolaylı etkileri belirlemek için bir model kurulmuş ve model testi yapılmıştır. Nedensel karşılaştırmalı desenin kullanıldığı araştırmada, araştırma grubun, 4 ve 5. sınıf öğrencilerinden 240 kız ve 211 erkek olmak üzere toplam 451 ilköğretim öğrencisinden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırmacı tarafından geliştirilen Adalet Eğilim Ölçeği, Hoşgörü Eğilim Ölçeği, Saygı Eğilim Ölçeği, Dayanışma Eğilim Ölçeği, Misafirperver Eğilim Ölçeği, Dürüstlük Eğilim Ölçeği, Sevgi Eğilim Ölçeği ve Dökmen tarafından geliştirilmiş Empati Eğilim Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 11.5 ve AMOS 6.0 programları kullanılmıştır. Araştırmada hipotez modellerin test edilmesi amacıyla path analizi modellemesi kullanılmıştır. Ayrıca Doğrulayıcı Faktör Analizi, Pearson Momentler Çarpım Korelâsyon Katsayısı, İlişkisiz Örneklemler t-testi teknikleri de kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ilköğretim öğrencilerin ahlakî değer yargılarının (adalet, hoşgörü, saygı, dayanışma, misafirperverlik, dürüstlük, sevgi), öğrencilerin empatik eğilimleri ve algıladıkları öğretmen tutumları (demokratik tutum, otoriter tutum, serbest tutum) ile neden-sonuç ilişkisi içinde doğrudan açıklandığı belirlenmiştir. Sonuçlar literatür ve kuramsal acıdan tartışılmış, bu bağlamda daha sonra yapılacak araştırmacılara ve uygulamacılara önerilerde bulunulmuştur.