Çağdaş sergileme sanatı tasarım ve uygulama süreci: Ankara Etnografya Müzesi Kur'an'ı Kerim enstalasyonu projesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Tuğba Nur SEZEN TÜRKMEN

Danışman: Asena Soyluk

Özet:

Bu tezde Ankara Etnografya Müzesinin El Yazmaları Salonunda inşa edilen Kur’an’ı Kerim Enstalasyonu projesinin taslak sunumundan imalat aşamalarına kadar geçen süreç ele alınmıştır. Tezin başında çağdaş sanat üzerine araştırmalar yapılarak güncel enstalasyon örnekleri, uygulandıkları mekan açısından sınıflandırılarak tablolar üzerinden kıyaslanmıştır. Uygulama yöntemi açısından benzerlik gösteren bu projelerin inşa edilmesinde etkili olan mimari bileşenler ve konstrüksiyon ögeleri tespit edilerek araştırılmıştır. Tezin alan çalışmasında Kur’an’ı Kerim Enstalasyonu projesi ayrıntılarıyla incelenmiştir. Sanatın kavramsal anlamının yanında uygulama yöntemi ve kullanılan malzemeler açısından matematik verilerine dayalı hesaplamalar yapılmıştır. Projenin tasarımında tavsiye edilen malzemelerin, imalatta tercih edilenlerden farklı olmasının ardındaki sebep ayrıntılarıyla irdelenmiştir. Tasarım sunumunda yer alan kompozit panel yerine mdf, fiber asma çubuklar yerine misina ve tamamı pleksi olan kelimelerin imalatı için dekota ve pleksinin birlikte kullanılmasındaki sebeplere ulaşılmıştır. Bu farklılığın temelinde yatan neden, asma tavanın kaldırabileceği maksimum yük miktarına bağlıdır. Buna göre tasarımda kullanılması planlanan malzemelerin toplam yükü, asma tavan çubuklarında oluşan yük miktarını aştığı görülmüştür. Bu yüzden mimar, sistemi ayakta tutmak için başka alternatif malzemeler kullanmayı tercih etmiştir. Uygulamada sistemin ağırlığı kütle ve yerçekimi denklemleri kurularak hesaplanırken askı çubuklarında oluşan tepki ve misinaların gerilmesi, kuvvet denklemleri ile bulunmuştur. Bu sayede kelimelerin imalatında bazı kelimelerin dekota ve bazılarında ise pleksi malzemesinin tercih edilmesindeki sebeplerin misinanın gergin kalabildiği kuvvete bağlı olduğu görülmüştür. Bu tezin hedefi Kur’an’ı Kerim Enstalasyonu nasıl inşa edildi ve neden bu malzemeler tercih edildi sorularına cevap bulmaktır. Tezin amacı ise bir eserin tasarım kurgusunun imalatına ait bilgilerden ayrı düşünülemeyeceğini ispatlamaktır. Çağdaş sanatta eser, teknolojik yöntemlere paralel şekilde ilerledikçe, sanatçının bu uygulama alanlarına hakim olarak gelişmesi gerekmektedir. Bu bağlamda tezin hipotezi doğrulanmıştır ve incelenen çağdaş yerleştirme sanatı örneği Kur’an’ı Kerim Enstalasyonu gösteriyor ki sanat, bir çok bilim dalını üretim sürecine dahil eden ve uzman matematik-fizik hesaplamalarını gerektiren multidisipliner bir oluşumdur.

Anahtar Kelimeler : Alak Suresi, enstalasyon, Etnografya Müzesi, konstrüksiyon, Kur’an’ı Kerim enstalasyonu, mimari bileşenler, mimarlık, sanat