Okul öncesi prososyal davranış ölçeğinin geliştirilmesi ve 48-72 aylık çocuklarda prososyal davranışların bazı değişkenlere göre incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SÜMEYRA ÇELİK KAHRAMAN

Danışman: FATMA ABİDE GÜNGÖR AYTAR

Özet:

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi dönem çocuklarının varsayımsal problem durumu içeren resimli senaryolara verdikleri cevaplar doğrultusunda prososyal davranışlarını değerlendirmeye yönelik bir ölçek geliştirmek ve 48-72 aylık çocukların prososyal davranışlarını bazı değişkenlere göre incelemektir. Bu amaçla öncelikle “Okul Öncesi Prososyal Davranış Ölçeği”nin geçerlik güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Daha sonra ise okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 48-72 aylık çocukların prososyal davranışlarının yaş, cinsiyet, kardeş sayısı, doğum sırası ve anne-baba öğrenim durumları değişkenlerine göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın pilot uygulamasını 2018-2019 eğitim öğretim yılı içerisinde Kırıkkale ili MEB’e bağlı resmi okul öncesi kurumuna devam eden 48-60 aylık 45 ve 61-72 aylık 75 olmak üzere toplam 120 çocuk oluştururken; ana uygulamasını 48-60 aylık 144 çocuk ve 61-72 aylık 355 çocuk olmak üzere toplam 499 çocuk oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Demografik Bilgi Formu ve Okul Öncesi Prososyal Davranış Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Okul Öncesi Prososyal Davranış Ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışmalarında madde istatistikleri, test istatistikleri, vi vii doğrulayıcı faktör analizleri uygulanmıştır. Demografik bilgilerdeki değişkenlere göre farklılıkları incelemek amacıyla ‘‘t’’-testi analizi ve tek yönlü varyans analizi ( One-Way ANOVA) kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; Okul Öncesi Prososyal Davranış Ölçeği’nin çocukların prososyal davranışlarını ölçmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında; değişkenlerden doğum sırasının küçük yaş grubundaki çocukların prososyal davranış düzeylerinde anlamlı farklılık oluşturmazken büyük yaş grubundaki çocukların prososyal davranış düzeylerinde anlamlı farklılık oluşturduğu görülmüştür. Ayrıca anne-babaları daha yüksek öğrenim seviyesine sahip 61-72 aylık çocukların prososyal davranış ölçeğinin geneline ilişkin puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır.