Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Ayşegül DEMİRCİ
Danışman: Önder Aydın
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Osmanlı’da 18.ve 19.yyda başlayan Batılılaşma hareketleri toplumun birçok alanında olduğu gibi mimaride de etkili olmuş, değişen toplum değerleri sonucu bu etki zamanla konut mimarisinde de görülmeye başlamıştır. Osmanlı Başkenti İstanbul’da başlayan değişim Anadolu kentlerine de zamanla yayılarak Konya Akşehir’de de kendine yer bulmuştur. Türklerin Anadolu’daki en eski yerleşim yerlerinden birisi olan Akşehir, sivil mimari örnekleriyle birlikte bir Osmanlı yerleşimindeki tüm unsurları içinde barındıran nadide yerleşim yerlerimizden biridir. Şehrin tarihi zenginliği, her dönem işlek ticaret yolları üzerinde önemli bir kültür merkezi olması, Ermeni-Rum ve Müslüman-Türk gibi kozmopolit unsurları bir arada barındırmasıyla gelişen ortak kültür kendini en çok sivil mimaride göstermiştir. Günümüze kadar büyük ölçüde muhafaza edilerek gelen söz konusu mimari yapılar, Akşehir’i sivil mimari zenginliği bakımından ayrıcalıklı bir konuma getirmekle beraber Osmanlı Batılılaşma hareketleri sonrası ortaya çıkan konut tipolojisi bakımından zengin veriler sunmaktadır. Bu Tez kapsamında, Akşehir kentsel sit alanında konumlanan 19 yapı ele alınmış, söz konusu evlerin mimari özellikleri görsel ve vektörel yöntemlerle belgelenmiştir. Tez çalışmasında; Osmanlı Batılılaşma Dönemi ve geleneksel konut kavramı ile ilgili literatür araştırması akabinde, Akşehir’in fiziksel dokusu ve kent yerleşiminden bahsedilmiştir. Belirlenen 19 Akşehir evinin tespit, belgeleme ve analiz çalışmaları yürütülmüş, 19.yy. sonrası Osmanlı Batılılaşma hareketlerinin geleneksel Osmanlı konutu üzerindeki etkileri Akşehir evleri üzerinden ele alınarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler ışığında sokak ve cephe kurgusu, plan, mekan ve yapı malzemesi özellikleri bakımından tipolojiler oluşturularak sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler : Osmanlı Sivil Mimarisi, Geleneksel Konut, Akşehir, Batılılaşma Dönemi