Bu araştırma total diz protezi ameliyatı geçiren hastaların hareket korkusu, ağrı ve bağımsızlık düzeylerinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Araştırmanın örneklemine 3 Ekim 2018 – 31 Mart 2019 tarihleri arasında Gazi Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde Ortopedi ve Travmatoloji Servisinde ilk kez total diz protezi ameliyatı geçirmiş ve araştırmaya katılmayı kabul eden 150 hasta alınmıştır. Verilerin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen tanımlayıcı özellikleri içeren soru formu, Lysholm Diz Skorlama Ölçeği, Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi, Sayısal Kıyaslama Ölçeği ve Tampa Kinezyofobi Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri total diz protezi ameliyatı öncesinde, ameliyat sonrası 1. günde ve taburculuk sonrası 3. haftada, yüz yüze görüşme yöntemi ile toplanmıştır. Bulguların yorumlanmasında normal dağılıma uygun ölçüm değerleri için Independent Sample-t test, ANOVA test, Tukey ve Tamhane testleri; normal dağılıma uygun olmayan ölçüm değerleri için Mann-Whitney U test, Kruskal-Wallis H test ve Bonferroni düzeltmesi uygulanmıştır. Araştırmada hastaların TKÖ puan ortalamaları ameliyat öncesi 44,05±6,24, ameliyat sonrası 1. günde 45,54±7,05, taburculuk sonrası 3. haftada ise 42,79±8,15 olarak bulunmuştur. Hastaların %89,3’ünün ameliyat sonrası günlük yaşam aktivitelerini sürdürürken yardıma ihtiyaç duyduğu, %78,7’sinin ameliyat sonrası ağrı nedeniyle hareketten kaçındıkları, ameliyat sonrası dönemde hareket korkusu düzeylerinin yüksek olduğu, hareket korkusu düzeyi yüksek olan hastaların günlük yaşam aktivitelerini sürdürürken yardıma ihtiyaç duydukları saptanmıştır. Taburculuk sonrası dönemde egzersiz yapmayan hastaların ağrı düzeylerinin yapanlara göre daha yüksek olduğu, düzenli egzersiz yapan hastaların hareket korkusu düzeylerinin ise yapmayan hastalara göre daha düşük olduğu saptanmıştır (p<0,05). Araştırma sonuçları doğrultusunda, total diz protezi olan hastaların ağrı, bağımsızlık ve hareket etme korkularının ve etkileyen faktörlerin düzenli olarak değerlendirilmesi, hasta eğitimlerinde daha kapsamlı olarak ele alınması, hareket korkusuyla başetmek için gerekli çözüm yollarını içeren eğitim materyalleri geliştirilerek hasta eğitiminde kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Sözcükler

Total Diz Protezi, Hareket Korkusu, Bağımsızlık Düzeyi, Ağrı,

Kinezyofobi, Ortopedi Hemşireliği