Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHU BOZKURT
Danışman: Abdurrahman Yağmur Toprakli
Özet:
Camiler, İslam Mimarisinde, Müslümanların ibadet, sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşıladıkları mekânlardır. Bu yapılar, tarihsel gelişim boyunca insanlığın ihtiyaçlarına ayak uydurarak biçimsel, mekânsal ve işlevsel değişime uğramıştır. Ülkemizde çok fazla üretilen cami yapıları, mimarlık sektöründe büyük ölçüde ihmal edilmiş ve yetkin olmayan ellere bırakılmıştır. Cami konusunun araştırıldığı çalışmaların kimlik, nitelik, biçimsel algı, üslup ve sosyolojik konular üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Bu çalışmada, kullanıcı odaklı bir planlama yöntemi olan Kalite Fonksiyon Yayılımı metodu kullanılarak, cami cemaatinin istek ve hedefleriyle, mimarlarının hedeflerinin tutarlılık incelemesi yapılmıştır. Cami mimarisine ve Kalite Fonksiyon Yayılımı’na ilişkin yazın incelenmiş ve cami yapılarındaki sorunlar belirlenmiştir. Çalışma kapsamında Ankara, Çankaya İlçesinde yer alan Alacaatlı Uluyol, Doğramacızade Ali Paşa ve Hasan Tanık Camileri incelenmiştir. Yüz yüze yapılan görüşmelerle cami cemaati ve proje mimarlarına yöneltilen yarı strüktürel sorular aracılığıyla, memnuniyet ve istekler belirlenmiştir. Çalışmanın sonunda kullanıcı ve mimarlardan elde edilen görüşler hedef kıyaslama tablosu aracılığıyla değerlendirilmiştir. Cami kullanıcısının, dernek tarafından finanse edilen üç camide de memnun olduğu saptanmıştır. Aydınlık ve sade oluşturulmak istenen iç mekân, huzur verici olarak değerlendirilmiştir. Gelenekselin modern bir yorumu olan, üç kubbeli cami de kullanıcı tarafından yakın bulunurken, modern yorumlanmış minare anlaşılamamıştır. Genç cemaat farklı mimari yorumlara olumlu yaklaşabilirken, orta yaşlı cemaat görüşü mimarın hedefiyle çelişebilmektedir. Eğitim düzeyi arttıkça, mimarın hedeflerinin anlaşılabilir olduğu gözlemlenmiştir. Cami mimarisinin ve konfor özelliklerinin kullanıcı tarafından olumlu bulunmasında, tecrübeli mimar olmasının önemi olmadığı görülmüştür. Bu çalışmada, mimarla, son kullanıcı arasındaki iletişimin gelişmesi ve araştırmadan elde edilen bulguları kullanarak, daha başarılı camiler planlanabilmesi hedeflenmiştir.
Anahtar Kelimeler : Türkiye’de cami mimarisi, kalite fonksiyon yayılımı, cami
planlaması, kullanıcı memnuniyeti