Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Öğrenci: SANEM HOŞBAŞ COŞKUN
Danışman: DİDEM DELİORMAN ORHAN
Özet:Achillea türleri Anadolu da yılan çiçeği, civan perçemi, sarı çiçek, çetuğçe, kılıç otu, sarılık otu, ayvadene, tatarcı otu gibi isimlerle bilinmekte ve geleneksel tedavide yaygın olarak kullanılmaktadır. A. biebersteinii Afan. toprak üstü kısımları özellikle Kars çevresinde sarılık tedavisinde, A. setacea Waldst. & Kit. bitkisi ise Konya İli ve çevresinde şeker hastalığına karşı kullanılmaktadır. Yaptığımız çalışmada halk ilacı kayıtları göz önüne alınarak A. biebersteinii ve A. setacea bitkileri karaciğer koruyucu ve antidiyabetik aktiviteleri yönünden incelenmiştir. A. biebersteinii etanol ekstresi karaciğer doku ve plazma parametreleri üzerinde yeterince koruyucu etki gösterememiştir. Streptozotosin-nedenli diyabetik hayvanlarda A. setacea sulu ve etanol ekstrelerinin aktif çıkması üzerine, aktivitenin daha belirgin görüldüğü etanol ekstresi üzerinden BAYF tekniği ile ayırım yapılmıştır. Antidiyabetik etkinin belirgin olarak ortaya çıktığı fraksiyon ve alt fraksiyonlardaki maddelerin izolasyon ve yapı tayini işlemlerine gidilmiştir. Tolbutamit ile karşılaştırıldığında yüksek aktivite gösteren fraksiyonda, dikaffeoilkinik asit ve dikaffeoilkinik asit metil ester türevlerinin ana bileşikler olarak ilk kez izolasyonu yapılmıştır. Bunun yanında antidiyabetik aktivite gösterdiği farklı çalışmalarla gösterilen luteolin-7-O-glikozit, apigenin-7-O-glikozit, viteksin, izoviteksin, izoorientin ve rutin bileşiklerinin de eser miktarda da olsa aktif olan fraksiyonunda yer aldığı görülmüştür. In vivo çalışmalar sonunda elde edilen veriler, in vitro α-glikozidaz enzim inhibisyonu testleri ile de denenerek ekstrenin antidiyabetik aktivite mekanizması aydınlatılmıştır