Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Walid Salama
Danışman: Güray Kırpık
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:
Araştırmamız liselerde (orta öğretim) okutulan tarih ders kitaplarını yöntem ve içerik olarak
incelemeye, söz konusu kitapların sorunlu olan yerlerinin bulunup bulunmadığını
belirlemeye yöneliktir. Mısır’daki orta öğretim aşaması "lise" olarak adlandırılmıştır,
bundan dolayı “lise” ifadesinden kastedilen orta öğretim aşamasıdır. Araştırma Türkiye ve
Mısır’daki ders kitaplarını inceleyerek her iki ülkedeki tarih eğitimi ve öğretimi hususunda
benzerlikler, farklılıklar ve eksiklikleri tespit edip çıkarımda bulunmaya yöneliktir. Ders
kitapları üzerine günümüzde pek çok değerlendirme yapılmaktadır. Bunların ders kitaplarına
yansımasının nasıl olduğu hakkında bir belirleme yapılmaya çalışılmıştır. Araştırmada
tarama modeli kapsamında kaynak taraması ile içerik analizi tekniklerinden yararlanılmıştır.
Bunun yanı sıra mülakat çalışması ile ders öğretmenlerinin de okutulan ders kitaplarına dair
düşünceleri ele alınmıştır. Kitaplar yöntem ve içerik olarak incelendikten sonra elde edilen
bulgular başlıklar halinde ele alınmıştır. Ayrıca aynı dönemde Talim Terbiye Kurulu
tarafından önerilmiş olan bazı kitaplar da konu kapsamında incelenmiş ve karşılaştırmalar
yapılmıştır. İncelemelerin sonucunda liselerde okutulan ders kitaplarındaki yöntem ve
içeriklerde bazı sorunlarla karşılaşılmıştır. Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye
ve Mısır’da da tarih ders kitaplarının yöntem ve içerik olarak geliştirilmesine yönelik çeşitli
çalışmalar halen devam etmektedir. Buna rağmen bu çalışmaların lise tarih ders kitaplarına
yeterli düzeyde yansımadığı ve müfredatta ciddi bir değişiklik yaşanmadığı görülmektedir.
Kitaplarda yapılan değişikliklerin hükümet politikalarına uygun olacak şekilde bazı
konuların eklenmesi ya da çıkarılması, kitaplara bazı haritaların, soruların, resimlerin
eklenmesi ve kitapların biraz renklendirilmesi ile sınırlı kaldığı görülmektedir. Bu yapılanlar
tarihin amacına uymadığı gibi tarih dersine de uygun değildir. Mülakat aşamasına katılan
öğretmenlerin tarih ders kitapları hakkında düşünceleri yapılan inceleme sonucunda elde
edilen bulgularla aynı doğrultudadır. İstenen düzeyde olmayan tarih ders kitapları ile öğrenim gören öğrencilerin Türk dünyasını yeterince tanıyamadığı ortaya konmuştur. Tarih
ders kitaplarının yeniden düzenlenmesi, bunların yazarlarının ihtisas sahibi kişilerden tercih
edilmesi ve kitapların tarihe uygun şekilde yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Bunlar
ortak tarih bilincine sahip tarihçilerin çalışmasıyla sağlanabilir. Öğrencilerde ortak tarih
düşüncesinin gelişmesi için bu oldukça önemlidir. Ekonomik, siyasi, sosyal ve teknolojik
alanlarda günümüzde hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Toplumun ve bireylerin karşılaştığı
sorunlar, insan ilişkileri, toplumsal değerler, toplumsal kalkınmada insan faktörü tarih
eğitiminin yenilenmesi açısından önemlidir. Eğitim programlarının devamlı olarak
geliştirilmesi, öğrencilerin bilinçli bireyler olarak yetiştirilmesi, gelecek kuşaklara iyi
olanaklar sunulması için önemlidir. Bu açıdan tarih bilincine sahip, tarihe duyarlı bireylerin
yetiştirilmesi tarih dersi öğretim programının temel amacıdır. Bu yüzden eğitim
programlarına bu alandaki gelişmeler, uygulanan teknik ve yöntemler ile eğitim araçlarının
çeşitliliği ve değişimi yansıyacaktır. Tarih ile ilgili araştırmalar, yeni yayınlar ile tarih dersi
içeriklerinin mutlaka yenilenmesi gerekmektedir. Çalışmamızda Türkiye ve Mısır’ın lise
tarih dersi müfredatı karşılaştırılmış, farklı ve benzer konular ve yaklaşımlar belirlenerek,
ortak tarih bilincinin geliştirilmesine yönelik düşünceler ifade edilmeye çalışılmıştır.
Tarihte, Türkiye ve Mısır arasındaki ilişkilerin asgari düzeye indiği dönemler olmuştur. Bu
süreçte her iki ülke, aralarında ciddi farklar olan kendi tarih müfredatını oluşturmuştur.
Anahtar Kelimeler : Türkiye, Mısır, Tarih, Öğretim