Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Öğrenci: CANAN UÇAR
Danışman: DEMET HATİCE ÖZERBAŞ
Özet:Bu araştırmanın amacı, ortaokul 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarının fen ve teknoloji öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda görsel tasarım ilkelerine göre incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Araştırma, 2014-2015 eğitim öğretim yılında Ankara merkez ilçelerinde görevli Fen Bilimleri dersini okutan 153 fen ve teknoloji öğretmeninden elde edilen verilerle gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma tarama modeli türü olan genel tarama modeli ile yapılmış betimsel bir çalışmadır. Alpan (2004) tarafından oluşturulmuş ders kitaplarında bulunması gereken görsel tasarımı içeren grafik tasarım ilkeleri takımı geçerlik ve güvenirlik çalışması ile 43 maddelik Ders Kitabı Görsel Tasarım İlkelerine Uygunluk Ölçeği formuna dönüştürülmüş ve veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Araştırmanın verilerini toplama sürecinde öğretmenlere araştırma hakkında bilgi verilmiş, 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabını, bir haftalık süre içinde incelemeleri istenmiştir. Öğretmenler, 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabını incelemeleri sonucunda kendilerine verilen ölçek formunu cevaplandırmıştır. Verilerin çözümlenmesinde ise SPSS (Statistical Package Program for Social Sciences) 16.0 for Windows programı kullanılarak araştırmadan elde edilen verilerin frekansları, yüzdeleri, aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Araştırmanın demografik özelliklerine ilişkin betimsel analizler için istatistiksel teknik olarak ilişkisiz (bağımsız) örneklemler t testinden ve Varyans Analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Ölçek formunun altında yer alan 5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı İle İlgili Belirtmek İstenilen Görüş, Eleştiri ve Öneriler bölümüne öğretmenler tarafından yazılanlar ile elde edilen verilerin analizinde nitel içerik çözümlemesi kullanılmıştır. Araştırma sonunda, öğretmenlerin görüşlerine göre 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerinden metin tasarımı, görsel tasarım, sayfa tasarımı, kapak tasarımı ve üretime yönelik dış yapı özellikleri açısından genel olarak olumlu şekilde değerlendirildiği bir başka deyişle kitabın görsel tasarım ilkelerine genel olarak uygun tasarlandığı tespit edilmiştir. 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabının görsel tasarım ilkelerine uygunluğuna ilişkin değerlendirilmesinde cinsiyete ve mezun olunan programa göre anlamlı bir farklılık göstermediği; ancak kıdem yıllarına göre anlamlı bir farklılık gösterdiği saptanmıştır. Bu durumun nedeni olarak 21 yıl ve daha fazla çalışan öğretmenlerin 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabının görsel tasarımını daha istekli ve dikkatli değerlendirmesi ve görsel algı farklılıklarının daha fazla olması söylenebilir. Araştırmanın nitel bulguları ise 5. sınıf Fen Bilimleri ders kitabının içeriğinin farklı ve nitelikli etkinliklerle, soru sayısı arttırılarak ve yeterli örneklendirme yapılarak yeniden düzenlenmesi ya da yeni bir kitabın hazırlanması gerektiğini göstermektedir. Ayrıca bulgularda ders kitabının yanı sıra öğretmen kılavuz kitabı ve çalışma kitabının da hazırlanarak ders kitabının yanında verilmesi gerektiği ve görsel öğelerin yeterli ve baskılarının daha net olması gerektiği ortaya çıkmaktadır.