Okuma, yazma ve konuşmada akıcılık ile okuduğunu anlama ve kelime hazinesi arasındaki ilişki


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HUZEYFE BİLGE

Danışman: İHSAN KALENDEROĞLU

Özet:

Bu çalışmada 5. sınıf öğrencilerinin okuma, yazma ve konuşmalarında akıcılık, kelime hazinesi ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma grubu Kars ili merkezinde yer alan 9 okuldaki 94 öğrenciden oluşmuştur. Akıcı okuma kapsamında okuma hızı ve doğruluk değişkenleri hesaplanmıştır. Akıcı yazmada toplam hece sayısı, doğru kelimelerdeki hecelerin toplam hece içindeki oranı, yazıyı düzeltme/silme sayısı değişkenleri esas alınmıştır. Akıcı konuşmada tutukluk sıklığı, konuşma hızı, eklemleme oranı, budanmış konuşma hızı, seslendirme süresi oranı, ortalama çırpı uzunluğu ve ortalama duraklama uzunluğu değişkenleri hesaplanmıştır. Okuduğunu anlama becerisinin tespiti için araştırmacı tarafından okuduğunu anlama testi geliştirilmiş ve geçerlilik-güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Okuduğunu anlama becerisi kapsamında okuduğunu anlamada toplam doğru yüzdesi, bilgilendirici metindeki doğru yüzdesi, hikâye edici metindeki doğru yüzdesi, hazır bilgi sorularında doğru yüzdesi, çıkarım sorularında doğru yüzdesi değişkenleri elde edilmiştir. Kelime hazinesinin tespiti için öğrencilere bir ders saati boyunca istedikleri konu ve türde en az 150 kelimelik metin yazmaları söylenmiştir. Değerlendirmeler ilk 100 kelime üzerinden yapılmıştır. Kelime hazinesi için kelime hazinesi katsayısı hesaplanmıştır. Bulgulara göre öğrencilerin dakikadaki okuma hızı 85,4 kelime ve vii doğruluk oranları %92’dir. Akıcı yazmada ortalama 28,6 hece yazılmışken doğru kelimelerdeki hecelerin toplam hecelere oranı %94,2’dir. Öğrencilerin bir dakikada yazılarını silme/değiştirme sayılarının ortalaması ,59’dur. Akıcı konuşmada tutukluk sıklığı dakikada 6,3’tür. Konuşma hızı ortalaması 221,8, eklemleme oranı 313,8, budanmış konuşma hızı 191,3 hecedir. Seslendirme süresi oranı %67,3’dir. Ortalama çırpı uzunluğu 11,7 hece iken ortalama duraklama uzunluğu 23,6 saniye olarak tespit edilmiştir. Okuduğunu anlamada toplam doğru yüzdesi %68’dir. Bilgilendirici metinlerde doğruluk yüzdesi %63,3 iken hikâye edici metinlerde %72,4’tür. Hazır bilgi sorularında doğruluk yüzdesi %72,3 olarak çıkmıştır. Bu oran çıkarım sorularında %63,4’tür. Öğrencilerin kelime hazinesi katsayısı ,62 olarak tespit edilmiştir. Akıcılık becerilerinin kendi içindeki ilişkilerinde değişkenlikler gözlemlenmiştir. Kimi beceriler kendi arasında ilişkiye sahip değilken kimilerinde anlamlı korelasyonlar çıkmıştır. Benzer şekilde becerilerin kendi arasındaki ilişkilerde de farklılıklar tespit edilmiştir.