TÜRKİYE İÇİN İKİNCİL MERKEZ HAVALİMANI YER SEÇİMİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ECEM YAZICI

Danışman: Seda Hatipoğlu

Özet:

Hava ulaşım sistemi, havalimanlarının düğümler ve uçuş güzergâhlarının bağlantılar olarak temsil edildiği bir ağ görünümündedir. Havalimanlarının diğer havalimanlarına sağladıkları bağlantıların derecesi havayolu taşımacılığında bağlanabilirlik olarak tanımlanmaktadır. Havayolu taşımacılığı sektöründeki serbestleşme sonrası artan rekabet ortamıyla birlikte havalimanlarının bağlanabilirlikleri giderek daha fazla önem kazanan bir konu haline gelmektedir. Türkiye’nin Asya ve Avrupa kıtaları arasında köprü oluşturan avantajlı coğrafi konumunun etkisi ve Türkiye’de faaliyet gösteren havayolu işletmelerinin ağ yapılarına uyguladıkları topla ve dağıt sistemi sayesinde İstanbul kenti büyük bir aktarma noktası konumuna gelmiştir. Ancak havayolu ulaşımına artan talep, nüfus artışı, turizm ve ticaret hacmi, havalimanlarının kapasite kısıtları ile mevcut ve yapımı devam eden ulaşım altyapısı yatırımları düşünüldüğünde Türkiye’de çok merkezli bir ağ yapısının oluşturulması ile havayolu taşımacılığında bağlanabilirliğin artacağı ve yerel pazarın daha çok gelişeceği değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de çok merkezli havayolu taşımacılığı modelinin geliştirilmesine katkı sağlanması amacıyla; havayolu taşımacılığında merkez üs yer seçimi problemi hakkında literatür çalışması yapılmış ve havalimanlarının bağlanabilirliğini etkileyen unsurlar göz önünde bulundurularak ülke şartlarına uygun merkez üs yer seçimi modeli geliştirilmiştir. Model çözümü için GAMS yazılımı kullanılmıştır. Hızlı tren erişilebilirliği, yeşil havalimanı uygulamaları ve Covid-19 pandemisinin etkilerinin de ölçülebilmesi amacıyla farklı senaryolar üretilmiş ve çözüm sonuçları değerlendirilmiştir