Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şeyma SARITEPE
Danışman: A. Yağmur Topraklı
Özet:
Yapıların güvenli olup olmadığının önemli ölçütlerinden biri güvenli tahliyenin sağlanabilmesidir. Antik tiyatro gibi tarihi miras değeri olan ve kullanıcı yoğunluğu yüksek olan yapılarda tahliye etkinliği önemlidir. Bu yapılarda modern tahliye standartları sağlanamayabilir. Bu çalışmada Antalya ili Serik İlçesinde bulunan, Antik Roma tiyatrosu olan Aspendos Tiyatrosu’nun tahliye durumu incelenmektedir. Bu araştırmada öncelikle tiyatronun güncel kullanımında gözlemsel inceleme de bulunulmuştur. Sonrasında ise bilgisayar destekli benzetim çalışması ile tahliye durumu incelenmiştir. Gözlemsel tahliye ölçümü 20 Eylül 2021 tarihinde bir konser etkinliği sonrasında yapılmıştır. Daha sonra ilgili yapının bilgisayar destekli özne tabanlı (agent-based) benzetim modeli oluşturulmuş ve 5 farklı senaryoda model çalıştırılarak bulgular değerlendirilmiştir. Gözlemsel incelemede 1233 kişinin tahliye süresi 16 dakika olarak ölçülmüştür. Aynı kişi sayısı senaryo 00’da benzetim modeli ile denenmiş ve tahliye süresi 7 dakika 27 saniye olarak ölçülmüştür. Sonrasında, NFPA 101 ve Türkiye Yangın Yönetmeliğinde belirtilen standartlar dikkate alınarak binaya ait tam kullanıcı yükü hesaplanmıştır. 5882 kişi ile yürüme hızı (1,19 m/s ve 1,38 m/s), binanın günümüzde kullanılan çıkış sayısı ile orijinal tasarımında bulunan çıkış sayısı dikkate alınarak 4 adet senaryo belirlenmiştir. Buna göre tahliye süresi senaryo 01a’da 28 dakika 37 saniye; senaryo 01b’de 22 dakika 14 saniye; senaryo 02a’da 19 dakika 26 saniye; senaryo 02b’de 17 dakika 20 saniye olarak ölçülmüştür. Antik tiyatroların tahliyesi ile ilgili literatürde yapılmış çok sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma ile ilgili alana katkı sunulmaktadır. Aktif olarak kültürel faaliyetlerde kullanılan bu ve benzeri yapılarda emniyetli kullanım açısından kullanıcı yükü sınırlamasına gidilmesi, yönlendirme sistemlerinin kullanılması, giriş ve çıkış sayısının arttırılması gibi tavsiyelerde bulunulmuştur.
| Anahtar Kelimeler : Bina güvenliği, tahliye analizi, tarihi binalarda tahliye |