Modüler sistem kullanılarak geliştirilen üretken tasarım yaklaşımı: Geçici afet konutlarının biçim grameri yöntemi ile türetimi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ŞULE KOLERİ

Danışman: ARZU ÖZEN YAVUZ

Özet:

Doğal ve beşeri afetler fazla sayıda can kaybına ve önemli boyutlarda ekonomik kayıplara neden olan sürekli bir tehdit yaratmaktadır. Sonrasında karşılaşılan başlıca ve en büyük problemlerden birisi de "barınma" ihtiyacıdır. Türkiye birçok doğal afetle karşılaşan bir ülke olmakla birlikte, afet sonrası barınma; çadırlarda, geçici barınak ve konutlarda, kalıcı konutlarda barınma şeklinde büyük aşamalarla karşılanmaktadır. Bu tez çalışmasının odaklandığı "geçici konut" aşamasıdır. Ancak bu aşamada üretilen geçici çözümlerin, öngörülenden daha uzun süre barınma sağladıkları için kalıcı olduğu gözlenmiştir. Herhangi bir afet durumunda aile yapıları, kişi sayıları, kültürel alışkanlıkları gibi özellikleri göz önünde bulundurulmadan sağlanan aynı tip geçici konutların, afetzedelerin günlük yaşamlarını, fiziksel ve sosyal ihtiyaçlarını karşılama adına yeterli olmadıkları genel bir kanı olup; alternatif çözümler aranmaktadır. Türkiye'de farklı coğrafi bölgelerin farklı ihtiyaçları ve çevresel faktörleri söz konusudur. Bu durumun bilincinde; tasarımda çeşitliliğe ve uyarlanabilirliğe önem verilmelidir. Geçmişteki afetler için geliştirilen barınak ve konut örnekleri incelendiğinde hızlı üretime verilen önceliğin ve ekonomik kısıtlılıkların çeşitliliğe olanak tanımadığını görmekteyiz. Bu problemlerle bağıntılı olarak bu tezde; hızlı ve uzun vadede geliştirilebilir nitelikte geçici afet konutu üretimine, üretken tasarım yaklaşımıyla modüler bir mimari çözüm önerilmiştir. Bu çalışma özelinde; afetzedelerin hayata ilişkin temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri, hızlı ve bir araya gelerek üretilebilen, sökülerek veya taşınarak tekrardan kullanılabilen, kendi kendine yetebilecek geçici konut modeli ve bu modeller arasındaki etkileşim, yerleşim düzeninin "yer"e özgü tasarım unsurları açısından üretken bir yaklaşımla ele alınmıştır. Ülkemiz konjonktüründe bu modelin farklı iklimsel, topoğrafik, sosyal, kültürel koşullara cevap verebilmesi bakış açısıyla, bu unsurları içeren analizler yapılmış ve elde edilen bulgularla model ile modeller arası ilişki tasarımının nasıl olabileceği belirlenmiş, üretken yaklaşımla geliştirilmiştir. Bütün bu adımlarla beslenerek yerleşim dokuları kurgulanmış olup, biçim grameri kuralları ve modüler tasarım ilkeleriyle alternatiflerin türetilmesi öngörülmektedir.