Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İSMAİL YAVUZ ÖZTÜRK
Danışman: KEMALETTİN DENİZ
Özet:Bu araştırmayla Türkiye’deki kamusal alan ve ürünlerde yer alan grafik simgelerin standartlara uygunluk durumu ve vatandaşların bu kodlama sistemini anlayabilme düzeyi tespit edildikten sonra ihtiyaç duyulan grafik simgelerin geliştirilip okul öncesi dönemden başlayarak ortaokulun sonuna kadar öğrencilerin hayat boyunca karşılaşabilecekleri simgelerin öğretimine yönelik kazanım listesinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada araştırma modeli olarak betimsel model benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma alanı, 7 kamusal alan (alışveriş merkezi, hastane, havalimanı, lise, ortaokul, otogar ve park) ve 7 farklı kategorideki (elektronik, gıda, giyim, kırtasiye-oyuncak, kozmetik, temizlik ve züccaciye) ürünlerde bulunan grafik simgelerden oluşmaktadır. Araştırmanın çalışma grubunu ise anketin uygulandığı anda gönüllü olarak veri sağlayan ve kamusal alanlarda seçkisiz olarak belirlenmiş 387 katılımcı oluşturmaktadır. Betimsel araştırmanın doğasına uygun olarak hem nitel hem de nicel verilerin toplandığı bu araştırmada, Türkiye’deki kamusal alanlar ile ürünlerin ambalaj, etiket veya bizzat üzerinde yer alan mesajların iletim biçimi ile grafik simgelerin standartlara uygunluk durumu fotoğraflama; bireylerin standart grafik simgeleri bilme düzeylerinin yanında varsa grafik simgesine ihtiyaç duyabilecekleri vi mesajlar eşleştirme soruları ve bir açık uçlu sorudan oluşan anket formları yoluyla elde edilmiştir. Kamusal alanlar ile ürünlerin ambalaj, etiket veya üzerinde yer alan mesajların iletim biçimine ilişkin veriler “görsel”, “yazılı” ve “her ikisiyle” şeklinde gruplara ayrılarak çözümlendikten sonra bu verilere ilişkin yüzdelik ve frekanslar sunulmuştur. Grafik simgelerin standartlara uygunluğunu ortaya koymak adına toplanan veriler, yayımlanmış standart, yönetmelik veya genelgelerde yer alan grafik simgelerle karşılaştırıldıktan sonra ilgili standartlara uyan veya uymayan grafik simgelerin sayısal oranları ile herhangi bir mesajı (örneğin “tuvalet”) iletmek üzere kaç farklı grafik simgenin kullanılmakta olduğu belirtilmiştir. Araştırmada gönüllü olarak yer alan katılımcıların standart grafik simgeleri anlama düzeyleri, anketlerde yer alan eşleştirme sorularına verdikleri cevapların IBM SPSS Statistics 25 paket programında ististiksel analize tabi tutulması yoluyla tespit edilip yüzdelik hâlinde sunulmuştur. Yine aynı katılımcıların, grafik simgesine ihtiyaç duydukları mesajlara ilişkin anketlerde bulunan açık uçlu soruya verdikleri cevaplara ise içerik analizi uygulanmış; fotoğraflanan grafik simgelerin de incelenmesiyle birlikte simgesi eksik olan mesajlar belirlenmiştir. Bu süreçlerin sonunda ihtiyaç duyulan ve henüz standartlarda karşılığı bulunmayan mesajlara yönelik öneri niteliğindeki grafik simgeler, uzman görüşleri doğrultusunda, alan uzmanı ekiplerle birlikte tasarlanmıştır. Geleceğin bireyleri çocukların, okul öncesi dönemden itibaren ortaokulun bitimine kadar grafik simgelerin ilettikleri mesajları doğru anlayabilmeleri adına sınıf seviyelerine göre hazırlanmış bir kazanım listesi öneri olarak sunulmaktadır. Araştırmanın, iletişim, grafik tasarım ve görsel okuma alanlarında faaliyet gösteren araştırmacılar, grafik simgelerin standartlaştırılması yolunda çalışmalar yürüten kuruluşlar ve başta etkili iletişim kurabilen bireyler yetiştirmeyi amaçlayan Türkçe öğretmenleri olmak üzere diğer disiplinlerdeki öğretmenlere veriler sunacağı düşünülmektedir.