Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇİĞDEM SARI
Danışman: Naime Altay
Özet:
Araştırma primipar annelere verilen web tabanlı eğitimin bebeğin büyüme ve gelişimine, bebeğin
sağlığına ve annelerin öz yeterlilik düzeyi üzerine etkisini değerlendirmek amacıyla son test
düzende randomize kontrollü olarak yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 3 aile sağlığı
merkezinde kayıtlı olan 71 primipar anne ve bebeği (girişim grubu [n=35], kontrol grubu [n=36])
oluşturmuştur. Araştırmaya başlamadan önce kurum, etik kurul izni ve gebelerden yazılı onam
alınmıştır. Girişim grubundaki annelere 33-37. gebelik haftalarında “Teknoloji Temelli Bakım
Programı” web sitesi üzerinden doğum sonu üçüncü aya kadar uygulanmıştır. Teknoloji Temelli
Bakım Programının içeriği Pender’in Sağlığı Geliştirme Modeli çerçevesinde oluşturulmuştur.
Gebeler, 33-37. gebelik haftalarında “Bebeğimin Beslenmesi”, “Bebeğimin Uykusu ve Güvenliği”,
“Bebeğimin Banyosu ve Bakımı” ve “Bebeğimle İletişim” olmak üzere 4 eğitimi tamamlamışlardır.
Kontrol grubundaki anneler aile sağlığı merkezinde verilen rutin bakımı almışlardır. Verilerin
toplanmasında Aile Tanıtıcı Veri Formu, Bebek İzlem Formu, Ebeveyn Öz yeterlik Ölçeği, Denver
II Gelişimsel Tarama Testi, LACTH Emzirme Aracı, Sağlığı Geliştirme Planı Süreç Değerlendirme
Formu ve Web Tabanlı Bakım Programı Süreç Değerlendirme Formu kullanılmıştır. Formlar
doğum sonu ilk hafta, 1., 2., ve 3. aylarda annelerle aile sağlığı merkezinde sağlık kontrollerine
geldiklerinde uygulanmıştır. Doğum sonu 3. aya kadar yapılan izlemlerde annelerin emzirme
etkinliğini değerlendirilmesi, kilo ve baş çevresi ölçümleri ve gelişimleri değerlendirilmiştir.
Araştırmanın planlanmasından sonuna kadar süreç değerlendirme planı ile her aşamasının etkinliği
değerlendirilmiştir. Araştırmada “Teknoloji Temelli Bakım Programına” katılan girişim
grubundaki annelerin bebeklerinin kilo, baş çevresi ölçümü ve z skorları ortalamalarının kontrol
grubuna göre daha fazla olduğu belirlenmiştir (p < 0,05). Girişim grubunda sadece anne sütüyle
beslenen bebeklerin oranı, kontrol grubuna göre daha yüksek olarak belirlenmiştir. Aynı zamanda
girişim grubundaki primipar annelerin LATCH Değerlendirme aracı puan ortalamalarının ve
Ebeveyn Öz yeterlik ölçeği puan ortalamalarının kontrol grubuna göre daha fazla olduğu tespit
edilmiştir (p < 0,05). Primipar annelere verilen teknoloji temelli bakım programının anne ve bebek
sağlığının geliştirilmesinde etkili olduğu belirlenmiştir. Hemşireler teknoloji temelli eğitim
programları geliştirerek, bakım, eğitim, danışmanlık ve izlemlerinde kullanabilirler. Eğitimlerin
Sağlığı Geliştirme Modeline göre oluşturulması ve süreç değerlendirme ile değerlendirilmesi
eğitimin etkinliğini arttırmaktadır.
Anahtar Kelimeler : Teknoloji temelli bakım, primipar, bebek, büyüme-gelişme,
Sağlığı Geliştirme Modeli, öz yeterlilik, hemşirelik