Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Öğrenci: SİNEM ÜNER
Danışman: HÜSEYİN AKKUŞ
Özet:Bu çalışmanın amacı; kimyasal türler arası etkileşimler ve maddenin halleri konularında deneyimli kimya öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisinin konuya özgü doğasını belirlemek ve öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisine yönelik ortaöğretim öğrencilerinin algılarını tespit etmektir. Öğretmenlerin kimyasal türler arası etkileşimler ve maddenin halleri konularında pedagojik alan bilgisi; oryantasyon, öğrenci bilgisi, öğretim stratejileri bilgisi, öğretim programı bilgisi ve değerlendirme bilgisi bileşenleri açısından incelendi. Bu çalışmada, nitel araştırma desenlerinden biri olan durum çalışması kullanıldı. Amaçlı örnekleme yöntemlerinden biri olan ölçüt örnekleme kullanılarak çalışma grubu oluşturuldu. Çalışmada deneyimli iki kimya öğretmeni ile çalışıldı. Kimya öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisinin konuya özgü doğasını ortaya çıkarmak için yarı-yapılandırılmış görüşme, gözlem, kart gruplama aktivitesi, alan notları ve içerik gösterimi veri toplama aracı olarak kullanıldı. Öğretmenlerin pedagojik alan bilgisine yönelik öğrenci algıları; iki kimya öğretmeninin, iki farklı sınıfta öğrenim gören, 49 öğrencisine bu çalışmada geliştirilen ölçeğin (ÖPABA) uygulanması ve her sınıftan altı öğrenci ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılması yoluyla belirlendi. Ölçek geliştirme süreci ise 659 ortaöğretim öğrencisi ile yürütüldü. Çalışmada elde edilen veriler, betimsel analiz ve içerik analizi kullanılarak analiz edildi. Çalışma sonucunda öğretmenlerin pedagojik alan bilgilerinin bileşenlerinin konuya göre farklılaştığı tespit edildi. Ancak öğretmenlerin pedagojik alan bilgilerinin bazı bileşilenlerinde her iki konu için de benzer özellikler olduğu belirlendi. Öğretmenlerin her iki konuda da baskın bir şekilde sınav odaklı oryantasyona sahip oldukları sonucuna ulaşıldı. Ayrıca özellikle maddenin halleri konusunda öğretim programını yetiştirme kaygısı nedeniyle öğretmenlerdeki didaktik oryantasyonun baskın hale geldiği belirlendi. Kimyasal türler arası etkileşimler konusunun soyut doğası nedeniyle öğretmenlerin analojiler, modeller ve rol oynama kullandıkları tespit edildi. Maddenin halleri konusunda ise öğretmenlerin genellikle günlük hayat örnekleri ve matematiksel işlem gerektiren problem çözümlerine ağırlık verdikleri belirlendi. Her iki konu için de öğretmenlerin öğretim programı ile bilgi sahibi oldukları ve özellikle maddenin halleri konusunda farklı disiplinlerle daha fazla bağlantı kurdukları tespit edildi. Öğretmenlerin öğrenci bilgisi açısından incelendiğinde; öğretmenlerin konunun soyut doğası nedeniyle öğrencilerin kimyasal türler arası etkileşimler konusunda daha çok zorlandıklarını düşündükleri belirlendi. Deneyimleri sayesinde farkında oldukları öğrenci zorlukları ve alternatif kavramlarıyla ilgili öğretmenlerin her iki konuda da öğrencilerine uyarılarda bulundukları tespit edildi. Alternatif kavramaların öğrencilerinde olup olmadığını kontrol etmek için öğretmenlerin sadece soru-cevap tekniğini kullandıkları ve öğrencilerdeki alternatif kavramaları gidermek için genellikle herhangi bir uygulama yapmadıkları belirlendi. Öğretmenlerin her iki konuda da öğrenci anlamasını değerlendirdiği ve değerlendirme için geleneksel ölçme değerlendirme metotlarını kullandıkları sonucuna ulaşıldı. Kimyasal türler arası etkileşimler konusunda kullandıkları soruların daha yoruma dayalı olduğu, maddenin halleri konusunda kullandıkları soruların ise sayısal problemler şeklinde olduğu belirlendi. Çalışma sonucunda öğretmenlerin öğretimle ilgili kararlarını etkileyen en önemli unsurlardan birinin öğretmenlerin oryantasyonları olduğu sonucuna ulaşıldı. Ayrıca öğrencileri sınavlara hazırlama ve öğretim programını yetiştirme kaygıları nedeniyle öğretmen merkezli oryantasyonların öğretmenlerde baskın hale geldiği belirlendi. Bu çalışmada öğretmenlerinin pedagojik alan bilgisine yönelik öğrencilerin algılarını belirlemek için geliştirilen ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu tespit edildi. Ölçeğin öğrencilere uygulanması ile elde edilen sonuçların ise, öğretmenlerin pedagojik alan bilgisine ilişkin araştırmacı tarafından belirlenen sonuçlar ile uyum içinde olduğu sonucuna ulaşıldı.