Ankara kentini 21. yüzyıl başında kent hakkı mücadeleleri üzerinden okumak


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Öğrenci: SİNEM KAYA AKÇAY

Danışman: ZEYNEP ULUDAĞ

Özet:

Günümüz kentlerinin katılımcı anlayıştan yoksun ve demokratik olmayan kentsel politikalar çerçevesinde yönetilmesi artan hak ihlallerinin de etkisiyle kentlerin birer mücadele alanına dönüşmesine neden olmuştur. Bu süreçte, kentlerin oluşumuna kentlilerin katılımını sağlayan haklar bütünü olarak tanımlanan kent hakkı ve bu hakkın kazanılmasına yönelik verilen kent hakkı mücadelelerinin önemi ortaya çıkmış ve konu bir çok disiplini ilgilendiren bir tartışma alanına dönüşmüştür. Bu mücadeleler kentlinin katılımına ve kentlilik bilincinin artmasına neden olmakla birlikte, kentsel mekanı yeniden üreterek dönüşmesini de sağlamıştır. Kent tarihinin değişen mekansal, sosyo-kültürel ve ideolojik anlamlarının kent hakkı mücadeleleri üstünden okunması, yeni bir değerlendirme ve eleştiri ortamı yaratacaktır. Çalışma kapsamında mekan, zaman ve aktörlerin bağlamsal ilişkisi çerçevesinde kent hakkı mücadeleleri değerlendirilmiş; kentin tarihine ve mekansal değişimine etkileri ortaya çıkarılmıştır. Ankara'nın yakın dönem tarihi üzerinde örneklenen bu mücadeleler, kentin sosyal, politik ve mekansal yapısında değişime yol açmıştır. Mücadeleler üzerinden yapılan tematik okuma sonucunda Ankara'nın mekansal dönüşümüne etkilerinin açığa çıkarılması, yakın dönem kent tarihine eleştirel bir bakış açısı getirerek kent kimliğinin ve kentsel hafızanın sürdürülebilirliğine katkı sağlayacak potansiyel bir çalışma alanı oluşturulmuştur. Kamusal alan mücadeleleri, barınma hakkı mücadeleleri ve doğal çevreyi koruma mücadeleleri olmak üzere üç ana başlık altında ele alınan mücadelelerin incelenmesiyle kentin sosyolojik ve kültürel yaşam pratikleri ve bunların mekansal izleri ortaya çıkartılmış; kentsel dönüşümdeki başarılı/başarısız rolleri ve kentsel bilincin inşasındaki önemli katkıları ele alınmıştır. Kent tarihine eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşan çalışma, kentin kent hakkı mücadele haritası üzerinden değerlendirilebileceğini göstermektedir.