Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NİYMET DEMİRCİ
Danışman: Neşe Işık Tertemiz
Özet:
Bu araştırma 4. ve 5. sınıf BİLSEM'e devam eden özel yetenekli öğrenciler ile matematikte problem çözme başarı düzeyi yüksek akranlarının rutin olmayan problem çözümlerini dayandırdıkları kanıt şemalarının incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum araştırmasına göre desenlenmiştir. Araştırmanın katılımcıları 2021-2022 eğitim öğretim yılı itibariyle İzmir ili Torbalı ilçesindeki merkez ilkokul ve ortaokullarda ve İzmir ili merkez ilçelerindeki BİLSEM'lerde öğrenim gören 4. ve 5. sınıf 400 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmadaki katılımcılar ölçüt örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Bu doğrultuda matematikte problem çözme başarı düzeyi yüksek 100'er öğrenci; 4. ve 5. Sınıf Problem Çözme Başarı Testlerinden %75 başarı gösterme durumlarına göre, BİLSEM'e devam eden 100'er öğrenci ise matematik atölyelerinde destek alma durumlarına göre seçilmiştir. Ayrıca verilerin daha derin incelenmesi amacıyla görüşme yapılan grup değişkenlerindeki 5'er öğrenci "Rutin Olmayan Problem Çözme Testleri (ROPÇT)"nde farklı kanıt şemalarını kullanma durumlarına göre seçilmiştir. Araştırmada veri toplama araçları olarak; araştırmacı tarafından geliştirilen ve güvenirliği 0,87 ve 0,89 olan "4. ve 5. Sınıf Problem Çözme Testleri", güvenirliği 0,89 ve 0,85 olan "4. ve 5. Sınıf Rutin Olmayan Problem Çözme Testleri" ve yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analizi tekniklerinden faydalanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğrencilerin kullandıkları problem çözme stratejilerinin çözümlerinin doğruluğunu dayandırdıkları kanıt şemaları ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu doğrultuda 4. ve 5. sınıfa giden özel yetenekli öğrencilerin başarılı akranlarının kullandıkları problem çözme stratejileri ile birlikte muhakeme etmeyle kural bulma, parça bütün ilişkisi, ters işlemle geriye doğru çalışma, karşıt örnek verme, değişkenleri analiz ederek matematik cümlesi yazma, benzer bir problemden yararlanma gibi stratejileri kullanmaları ve çözümlerinin doğruluğunu aynı stratejilerle açıklamaları ile çoğunlukla analitik ve deneysel kanıt şemalarını kullandıklarını sonucuna ulaşılmıştır. Matematikte başarılı 4. ve 5. sınıfa giden öğrencilerin ise rutin olmayan problemleri çözerken sırasıyla tahmin kontrol, şekil şema, kuraldan yararlanma ve örüntü bulma stratejilerini kullanmaları ve çözümlerinin doğruluğunu aynı stratejilerle açıklamaları ile çoğunlukla deneysel ve dışsal kanıt şemalarını kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bir diğer sonuç ise özel yetenekli öğrencilerin analitik kanıt şemalarına, matematikte başarılı öğrencilerin ise deneysel ve dışsal kanıt şemalarına daha eğilimli olması ve grup değişkenlerindeki öğrencilerin sınıf seviyeleri arttıkça analitik kanıt şemalarına eğilimin artmasıdır. Problem çözümlerinin hata analizlerinde ise grup değişkenlerindeki öğrencilerin ilgisiz işlem ve eksik çözme gibi hatalar yaptıkları ve matematikte başarılı öğrencilerin özel yetenekli öğrencilere göre rutin olmayan problemleri boş bıraktıkları ve çözerken daha çok hata yaptıkları sonucuna ulaşılmıştır.