Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2007
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EBRU TOPAL
Danışman: MÜBECCEL ERGUN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu çalışmada ısı kazanlarında ve tesisat borularında oluşan kirecin 60oC asitle temizlenmesi sırasında oluşan korozyonun önlenmesi amaçlanmıştır. Isı alış verişi olan tüm sistemlerde kireç oluşumu önlenemediği,oluşan kirecin sistemlerin fonksiyonlarını etkilediği ve yakıt israfına neden olduğu için kazanların kimyasal yolla temizliği tek çözümdür. Asitle yapılan temizleme işlemi uygun cins ve miktardaki inhibitörlerin kullanılması ile kazan borularda herhangi bir tahribat olmadan yapılabilir. Bu amaçla, ağırlıkça %0,5 HCl çözeltisi içindeki paslanmaz çeliğin korozyonunu önlemek için aminoasit inhibitörleri kullanılmış ve amino asitlerin inhibitör verimleri 20oC, 40oC, 50oC, 60oC sıcaklıklarda inhibitör derişimine bağlı olarak belirlenmiştir. Korozyon hızı, katodik polarizasyon eğrisinin korozyon potansiyeline ekstrapolasyonu yöntemi ve lineer polarizasyon direnci yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. Korozyon hızı değerlerinden yararlanılarak inhibitör verimleri bulunmuştur. 20oC sıcaklıkta etkili oldukları belirlenen inhibitörlerle yüksek sıcaklıklarda çalışılmıştır. 60oC sıcaklıkta, 1000 ppm L-metioninin verimi %68, 3000 ppm L-sistinin verimi %68, 3000 ppm L-sistein hidroklorür monohidratın verimi %60, 2000 ppm N-asetil-L-sisteinin verimi %60 olarak bulunmuştur. Kükürt içeren bu inhibitörlerin diğerlerine göre daha etkili olduğu belirlenmiştir. Aminoasitlerin metal yüzeyinde adsorplanarak etkili olduğu düşünülerek, adsorpsiyon izotermleri çizilmiş ve genel olarak adsorpsiyon izotermlerinin Langmuir ve Freundlich adsorpsiyon izotermlerine uyduğu tespit edilmiştir. Ayrıca aktivasyon enerjileri hesaplanarak adsorpsiyon türü belirlenmiştir. 2000ppm L-metionin için Ea =59234 J/mol, 1000ppm Lsistin için Ea=70160 J/mol, 3000ppm L-sistein hidroklorür monohidrat için Ea=72108 J/mol, 2000 ppm N-asetil-L-sistein için Ea = 49043 J/mol olarak bulunmuştur. İnhibitörsüz ortam için hesaplanan Ea = 22626 J/mol'dür. İnhibitörsüz ortamdaki aktivasyon enerjisinin inhibitör içeren ortamdakilerden oldukça düşük bulunması inhibitörlerin korozyona karşı koruma sağladığını göstermiştir.