Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kübra OLGUN
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Metin Gürü
Eş Danışman: Abdurrahman Akman
Özet:
Sanayileşme ile birlikte kimyasal maddelerin üretimi ve kullanımı artmakta ve temel nedeni insan hataları olan iş kazaları sayısında da artış görülmektedir. İnsan hataları; maliyeti artırmakla kalmayıp sağlık ve güvenliği de olumsuz yönde etkiler ve kazalara neden olabilir. Kazaların önlenmesi veya etkilerinin en aza indirgenebilmesi için, insan hatalarının doğru tespit edilmesi ve bunun için önlemler alınması gerekmektedir. Bu çalışmada, kimyasal madde üreten bir tesiste kazaya sebep olabilecek olası hatalar ilk olarak, Tehlike ve İşletilebilirlik Analizi (HAZOP) yöntemi ile belirlenmiş ve bu olası hatalar içerisinden kök nedeni insan hatası olan hatalar tespit edilmiştir. Tespit edilen insan hatalarının sayısallaştırılabilmesi için Operatör Hatasını Tahmin Etme Ampirik Tekniği (TESEO) ve İnsan Hatası Değerlendirme ve Azaltma Tekniği (HEART) kullanılmıştır. İnsan Hatası Değerlendirme ve Azaltma Tekniği (HEART) uygulanırken Etki Değerlendirme Oranı önce (APOA) uzman yargısı ile sonra da Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile belirlenmiştir. Yöntemler birbiri ile kıyaslanarak yorumlanmıştır. Çalışma sonucunda, azot tank basıncının düşmesine karşı operatör müdahalesi hatası, en yüksek insan hata olasılığı olarak belirlenmiştir. TESEO yöntemi hızlı ve kolay olmasına karşın, HEART yönteminde kullanılan hata oluşturma koşulları (EPC) analizin daha detaylı yapılmasına olanak sağlamıştır. Ayrıca AHP yönteminin HEART yöntemine entegre edilmesiyle, HEART yönteminde uzman yargısından oluşan sübjektiflik giderilmiş ve daha tarafsız sonuçlara ulaşılmıştır.
| Anahtar Kelimeler : İnsan hatası, insan hata analizi, iş kazaları |