Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, EĞİTİM BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Kadir Gündüz
Danışman: İbrahim Kısaç
Özet:
Bu çalışmada, ABD ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti çocuk esirgeme hizmetlerinin kültürlerarası bir karşılaştırması, ‘Aile Planı’ ve ‘Aile Grup Toplantısı’ modellerinin ABD çocuk esirgeme alanında incelenmesi ve Türkiye’ye uygun ‘aile planı’ ve ‘aile grup toplantısı’ modellerinin geliştirilmesi amaçlandı. Araştırma kapsamında, amaçlarda ifade edilenlerin dışında, ABD ve Türkiye çocuk esirgeme tarihçeleri; ABD çocuk esirgemesindeki sorunların yasal, yapısal ve kalıtsal olduğu; psikolojik danışma ve çocuk esirgeme etkileşimi; çocuk esirgemede ‘güç temelli yaklaşım’ ve ‘babaların ailedeki katılımı’ konuları incelendi ve tartışıldı. Nitel bir çalışma olan araştırmada veriler doküman incelemesi ile toplanmıştır. Doküman analizi ile yürütülen çalışma sonucunda, Türkiye çocuk esirgemesinin, daha önetkin ve önleyici bir yapıya sahip olduğu ve koruma altındaki çocuğu yetişkin hayatına hazırlamada ileri politikalar uyguladığı bulundu. Öte yandan hem çocuk esirgeme alanının akademide ele alınmasının hem de koruma altındaki çocukların ihtiyaçları için psikolojik danışma alanında oluşan ihtisaslaşmanın, ABD’de çok köklü ve yaygın olduğu tespit edildi. “Aile Planı” ve “Aile Grup Toplantısı” uygulamalarıyla ilgili olarak, Türkiye şartlarına uygun modellerin geliştirilebilmesinin mümkün ve hatta gerekli
vii
olduğu da görüldü. Bu meyanda da herhangi bir sebeple, bir çocuğun gönüllü olarak ÇHGM’ye verilmek istenmesi durumunda, konunun, bir ‘Aile Grup Toplantısı’nda masaya yatırılıp orada bir ‘aile planı’ geliştirilmesinin, çocuğun ÇHGM’ye devrini engelleyebileceği öngörülmektedir. Araştırma sonuçlarının uygulamaya geçirilebilmesi açısından ise koruma altına alınmadan SED ile desteklenen çocukların, çocuk esirgeme kapsamında mütalaa edilmesi, SED rakamlarının ‘her bin çocukta x” istatistiklerine yansıtılması ve bunun da Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü (ÇHGM) tarafından takip edilmesi önerilir. Bu arada, “Aile Planı” ve “Aile Grup Toplantısı” modellerinin başka hangi alanlara uyarlanabileceği ve uygulamaya nasıl geçirilebileceği de ayrı araştırma konuları olarak teklif edilir. Araştırmada ABD çocuk esirgemesi için öne çıkan öneri ise ülkedeki ÇEK’lerin önetkin ve birincil-seviye önleyici uygulamalara geçebilmesine yardım edecek yasal ve finansal düzenlemelerin bir an önce yapılmasıdır.
Anahtar Kelimeler: Çocuk esirgeme, çocuk refahı, ‘aile planı’, ‘aile grup toplantısı’, psikolojik danışma, ABD çocuk esirgeme tarihi