Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMRE BALCI
Danışman: RAHMİ ÜNAL
Özet:Rulmanlar, dönme hareketi yapan makine parçalarını yataklamak amacıyla kullanılırlar. Sürtünmeyi azaltmak amacıyla geliştirilen makine elemanları olup, günümüzde özellikle otomotiv sektöründe yüksek devirli rulman ihtiyacı artmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanabilmesi için standart rulmanların sürtünme kayıpları bileşenlerinin bilinmesi ve sürtünme kayıplarının azaltılarak yüksek devirlerde çalışabilmesinin sağlanması konusunda gittikçe artan bir ihtiyaç vardır. Bu çalışmada, hibrit araçların elektrik motoru rotor milinin yataklanmasında kullanılan 6209 tek sıralı radyal bilyalı rulmanda sürtünmeyi azaltarak yüksek devirlerde çalışabilmesini sağlamak hedeflenmiştir. Bu amaçla rulman sürtünmesine etki eden rulman iç tasarımı, gres tipi ve dolum oranı, kafes tasarımı ve kapak tasarımı gibi değişkenlerin etkisi birlikte değerlendirilmiştir. Deney tasarımı yöntemi kullanılarak rulman sürtünmesine etki eden bütün değişkenlerin rulman sürtünmesine olan etkisi yüzde olarak belirlenmiş ve bu değişkenlerin en düşük sürtünme ile çalışan enerji verimli kombinasyonu belirlenmiştir. Bu çalışma kapsamında analizler ile kafes tasarımı geliştirilerek rulmanın hasar görmeden yüksek devirde çalışabilmesi ve düşük sürtünme davranışı göstermesi amaçlanmıştır. Yapılan deneylerde bu çalışma kapsamında geliştirilen rulmanlarda erişilen sürtünme momenti değeri 0.017 Nm’dir. Standart rulmanlarda 0.048 Nm olan başlangıç sürtünme momenti değerine göre yaklaşık %65 iyileştirme sağlanmıştır. Geliştirilmiş olan kafes tasarımı sayesinde rulmanın 18000 dev/dak devirlerde çalışabilmesi sağlanmıştır. Geliştirilmiş tasarım için ayrıca hedeflenen 18000 dev/dak çalışma koşulunda sürtünme momenti testleri yapılarak geliştirilmiş tasarımın 18000 dev/dak’da sorunsuz bir şekilde çalıştığı ispatlanmıştır.