Ankara'da özel bir eğitim ve rehabilitasyon merkezinde tedavi gören serebral palsi tanılı çocuk sahibi olan ailelerde sağlık okuryazarlığının incelenmesi

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEHMET FATİH HALATCI

Danışman: Mustafa Necmi İlhan

Özet:

Sağlık okuryazarlığı bireylerin, sağlıklı olmayı teşvik edecek ve sürdürecek şekilde bilgiye erişme, bilgiyi anlama ve kullanma becerisi ve motivasyonunu belirleyen bilişsel ve sosyal becerileri temsil eder. Bu çalışmanın amacı Ankara'da özel bir eğitim ve rehabilitasyon merkezinde tedavi gören serebral palsi (SP) tanılı çocuk sahibi olan ailelerde sağlık okuryazarlığının (SOY) incelenmesidir. Çalışma kesitsel tipte bir araştırmadır. Kasım 2019– Ocak 2020 tarihleri arasında Ankara’da özel bir eğitim ve rehabilitasyon merkezinde tedavi gören ve SP tanısı konmuş hastaların aile bireyleri dâhil edildi. Bireylere çalışma hakkında bilgi verildi ve bireylerden çalışmaya katılmayı kabul edenlerin sosyo-demografik bilgileri alındı. Daha sonra hastaya bakım veren aile bireyine Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği 32 – TSOY 32 uygulandı. Verilerin istatistiksel analizinde SPSS programının 15.0 versiyonu kullanılarak önceden planlanan istatistiksel yöntemler uygulanmıştır. Kategorik verilerin karşılaştırılmasında ki-kare analizi kullanılmıştır. Çalışmaya 156 (%78,0) kadın ve 44 (%22,0) erkek olmak üzere 200 kişi katıldı. Araştırmaya dahil edilen annelerin yaş ortalaması 36,35±8,24, yaş ortancası 36,0(18,0-62,0), babaların yaş ortalaması 39,43±8,41, yaş ortancası 39,0(25,0-62,0)’dır. TSOY-32 ile saptanan SOY düzeyi yetersiz SOY %25,0, sorunlu-sınırlı SOY %39,0, yeterli SOY %26,5, mükemmel SOY %9,5 şeklinde bulundu. Yetersiz-sorunlu sağlık okuryazarlığı %64,0 bulundu. SOY düzeyinin eğitim, çalışma durumu, ekonomik durum ve benzeri birçok faktörle doğrudan ilişkili olduğu gösterilmiştir. SOY düzeyi ciddi bir halk sağlığı problemi olarak karşımıza çıkmakta olup hem bakım vereni hem de bakım verilen çocuğu etkilemektedir. SOY’un geliştirilmesinin sağlığını koruma, geliştirme ve rehabilete etmede önemli katkı sağlayacağı düşünülmüştür. Sp’li bireylerde de bakım verenlerin SOY düzeyinin geliştirilmesinin çocuğun sağlığında ve hastalığın tedavisinde önemli rol oynayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Serebral Palsi, Sağlık Okuryazarlığı, Aile, Bakımveren